Categories
AI beleggen technologie

Apple, Microsoft en Nvidia investeren in OpenAI ondanks $158 verlies: per seconde

De zomer zit erop dus vanaf komend weekend wordt deze nieuwsbrief weer wekelijks in plaats van maandelijks. Met excuses voor de verlate verzending, hierbij de meest opvallende recente onderwerpen die in deze nieuwsbrief worden behandeld:

  • OpenAI verliest $158 per seconde en is toch $100 miljard waard
  • Nvidia verbreekt omzetrecords maar zwijgt angstvallig over succes van klanten
  • aandelen van door AI gedreven bedrijven stegen sterk in augustus
  • energieverbruik van AI bedreigt klimaatdoelen van Big Tech-bedrijven, die de spelregels proberen te veranderen 
  • Telegram en andere sociale media worden uiteraard aangepakt door overheden
  • podcast van de vriend van Taylor Swift, en z’n broer, voor $100 miljoen naar Amazon
  • Midjourney gaat hardware maken

OpenAI verliest $158 per seconde maar is $100 miljard waard

Volgens The Information is OpenAI, maker van ChatGPT, hard op weg om dit jaar $5 miljard verlies te lijden, ofwel: $158 per seconde. Dit is een verwaarloosbaar aanloopverlies in de ogen van CEO Sam Altman en zijn aanhangers, want hij lijkt met succes nieuwe financiering op te halen op een waardering van $100 miljard. Dat is vergelijkbaar met de waarde die Facebook had ten tijde van de beursgang in 2012, maar Zuckerberg maakte wel $1 miljard winst!

Opvallend is dat de drie meest waardevolle bedrijven ter wereld, Apple, Microsoft en Nvidia, zouden overwegen deel te nemen in deze investeringsronde. Thrive Capital doet als lead investor $1 miljard en Nvidia $100 miljoen. Dat is een fors bedrag, maar hoe ver reikt dat financiële polsstokje?

Hoe goed gaat het met Nvidia?

Bij een verlies op jaarbasis van $5 miljard, kan OpenAI een krappe week verder met die $100 miljoen van Nvidia, dat zelf een omzet in het tweede kwartaal boekte van $30 miljard met een netto winst van $16.6 miljard. De chipmaker doet er dus slechts dertien uur (!) over om de $100 miljoen te verdienen die het in OpenAI investeert. Een leuke fooi om een grote klant tevreden te houden.

Gaat het goed of slecht met Nvidia? De meningen lopen uiteen.

De prestaties van Nvidia worden, voorzichtig uitgedrukt, op verschillende manieren geïnterpreteerd. Mensen van buiten de tech-industrie, zoals financieel analisten, lijken niet te begrijpen dat de productie-problemen die Nvidia ondervindt bij de productie van de nieuwe Blackwell-chip, tijdelijk zijn.

De prestaties van een bedrijf worden bepaald door een combinatie van omzet, groei en winst. Met de omzet van Nvidia zit het de komende jaren wel goed, door een gebrek aan concurrentie en de enorme vraag van de Big Tech-bedrijven die AI-toepassingen ontwikkelen of platformen aanbieden voor AI-ontwikkelaars: Microsoft, Amazon, Google, Oracle en Salesforce zijn slechts een paar van de klanten die niet zonder Nvidia kunnen. Dus behalve met de omzet zit het met die winstmarge van Nvidia voorlopig ook wel snor.

Een groter probleem voor Nvidia is de groeiende twijfel of al die klanten wel gezonde winstmarges kunnen maken op hun AI-investeringen. Tot dusver blijft die gehoopte winst uit en dat is op lange termijn wel een punt van zorg bij Nvidia. Topman Jensen Huang zwijgt angstvallig wanneer hem wordt gevraagd naar het rendement van zijn klanten op hun AI-bestedingen bij Nvidia. De vraag wordt hoe lang voor Huang zwijgen goud is.

Augustus was een prima maand voor AI-bedrijven.

AI Spotlight 9 steeg fors in augustus

Terwijl het aandeel NVDA ruim 11% steeg de afgelopen maand, was het voor veel andere bedrijven die profiteren van de opkomst van AI ook een prima maand. Super Micro kreeg een enorme klap nadat het niet in staat bleek om de jaarcijfers op tijd te produceren.

Mijn totaal subjectieve AI Spotlight 9 is aangepast en ik heb Arm (chips), Arista (netwerken) en Marvell (chips) toegevoegd. Nvidia, Google en Microsoft zitten immers al in de ‘reguliere’ Spotlight 9 van toonaangevende tech-investeringen.

De S&P 500 sloot vrijdag zeer dicht bij zijn hoogste punt ooit. Aandelen stegen in de laatste tien minuten van de handel op Wall Street, waarbij de S&P 500 met 1% steeg en alle grote sectoren in de lift zaten. Maar de vooruitzichten voor september zijn minder florissant.

Sinds 1950 heeft de S&P 500 in september een gemiddeld verlies van 0,7% gegenereerd en eindigde het slechts 43% van de tijd hoger, wat september de slechtste maand maakt voor aandelen op basis van gemiddeld rendement en positiviteitspercentage. De afgelopen vier septembermaanden waren ook opmerkelijk zwak, met respectievelijke dalingen van 4,9%, 9,3%, 4,8% en 3,9% voor de index. Het wordt aardig om te zien hoe de tech-aandelen en met name AI-bedrijven het doen in de komende weken.

AI versus het klimaat

Door de enorme groei in energieverbruik van datacenters bij het laten ronken van AI-toepassingen zoals ChatGPT en Google Gemini, dreigen techgiganten hun klimaatdoelstellingen te missen, meestal ambitieus gedefinieerd als ‘netto nul‘, ofwel een koolstofvrije bedrijfsvoering. Er is grote zorg dat slimme techboys zoals Bezos de definitie van het begrip ‘nul uitstoot’ indirect weten te manipuleren

De Financial Times maakt zich met name zorgen over de invloed van Amazon en Jeff Bezos’s $10 miljard Bezos Earth Fund op de carbon credits-markt, vooral door de financiering van het Science Based Targets Initiative (SBTi). De SBTi stelt normen voor bedrijfsdoelstellingen op het gebied van klimaat, maar experts maken zich zorgen over mogelijke belangenconflicten aangezien grote technologiebedrijven, waaronder Amazon, meer flexibiliteit willen in het gebruik van koolstofkredieten om netto nul-doelstellingen te bereiken.

Deze invloed zou de manier waarop klimaatnormen worden vastgesteld kunnen veranderen, waarbij mogelijk goedkopere koolstofkredieten worden voorgetrokken boven daadwerkelijke emissiereducties. Vergelijk het met een penaltynemer die vaak mist, waarop hij besluit het doel van de tegenstander tien meter breder en hoger te maken. En als keeper een kabouter.

Telegram en X hard aangepakt

Ooit was het credo van telecomoperators ‘geen boodschap aan de boodschap.’ Voor internetproviders was dat, zo weet ik helaas uit ervaring, niet zo’n simpele zaak. Ik schreef daar eerder over. Voor sociale media is het nog duidelijker dat ze waar mogelijk dienen in te grijpen als hun netwerken worden gebruikt voor criminele activiteiten. De Washington Post legt het helder uit:

“De wereldwijde internetregulatoren zijn niet langer aan het spelen. Twee dagen nadat Frankrijk Telegram-CEO Pavel Durov aanklaagde op verschillende aanklachten, beval Brazilië op vrijdag de opschorting van Elon Musk’s X nadat het een bevel had genegeerd om een wettelijke vertegenwoordiger in het land aan te wijzen. Hoewel de details op belangrijke punten verschillen, hebben beide gevallen betrekking op democratische regeringen die hun geduld verliezen met cyberlibertaire tech-magnaten die misschien iets te vaak hun neus ophaalden voor de autoriteiten.

De hardhandige aanpak, die maanden na de goedkeuring van een wet in de Verenigde Staten komt die kan leiden tot het verbieden van TikTok, luidt het einde in van een tijdperk. Niet het tijdperk van sociale media, dat nog steeds sterk doorgaat. Maar het tijdperk waarin techgiganten vrij spel hadden om de online wereld vorm te geven – en een veronderstelling van immuniteit voor gevolgen in de echte wereld genoten.

Hoewel ongebonden internetbedrijven al lang in conflict zijn met autoritaire regimes – Google in China, Facebook in Rusland of pre-Musk Twitter in Turkije – beschouwden westerse regeringen sociale media en de visie op vrije meningsuiting die ze promootten tot voor kort niet als fundamenteel in strijd met democratie. Politici en regelgevers erkenden dat er slechte dingen op het internet waren, veroordeelden het en zochten naar manieren om het te beperken. Maar het verbieden van volledige sociale netwerken of het arresteren van hun leidinggevenden was gewoon iets dat liberale democratieën niet deden. Nu, in goede of slechte zin, is dat wel het geval.”

De arrestatie van Durov in Frankrijk lijkt op met een kanon schieten op een mug. Maar tot de volledige aanklacht bekend wordt en duidelijk is van welke misdrijven Durov wordt beschuldigd, blijft het ook lastig om voor zijn onschuld in te staan. Als Telegram daadwerkelijk wordt gebruikt voor verderfelijke activiteiten en wel degelijk had kunnen ingrijpen, is een gepaste straf gerechtvaardigd.

Vriend van Taylow Swift en z’n broer podcasten voor $100 miljoen 

De broers Kelce maken een leuke podcast en het feit dat de jongste broer de bebaarde arm candy is van Taylor Swift zal ook niet hebben tegengewerkt bij het sluiten van een deal voor $100 miljoen met Amazon, dat probeert meer advertentie-omzet binnen te halen. Acteurs Jason Bateman, Will Arnett en Sean Hayes sloten begin dit jaar voor hun podcast een soortgelijke overeenkomst met satellietradiostation SiriusXM, ook voor $100 miljoen.

Maar er is altijd baas boven baas en in dit geval is de naam van de podcast van Alexandra Cooper zeer goed gekozen: voor haar podcast Call Her Daddy krijgt Cooper naar verluidt $125 miljoen van SiriusXM in drie jaar.

Volgens Midjourney ben ik knapper dan mijn spiegelbeeld en tikte ik deze nieuwsbrief lachend op een strand. Dan moet het waar zijn.

Strijd om AI-foto’s gaat nieuw tijdperk in

Terwijl de plaatjesmaker van Elon Musk’s Grok geen beperkingen lijkt te kennen en alles uitspuugt, van beroemde zangeressen in lingerie tot Kamala Harris met een vuurwapen, is de lancering van de webversie van Midjourney veel minder in het nieuws gekomen.

Dat is jammer, want Midjourney is een fantastisch instrument dat voorheen alleen via het lastige Discord was te bedienen. Het is fascinerend dat Midjourney ook van plan is om in hardware te stappen. Omdat het hardware-hoofd (zijn echte titel) Ahmad Abbas voorheen werkte aan de Apple Vision Pro, denken sommigen dat het een ‘slimme bril’ wordt maar daar is Midjourney CEO David Holz veel te slim voor. Iedereen weet dat je dan net zo goed onder de douche kunt gaan staan, een sigaar opsteken en er briefjes van duizend dollar mee verbranden.

De vraag is, en alle suggesties zijn welkom: welke hardware gaat Midjourney welmaken?

Dank voor de belangstelling en tot komend weekend, dan hopelijk gewoon weer op zondag!

Categories
AI beleggen crypto technologie

AI dwingt Microsoft en Google klimaatdoelen te herzien en beurzen in Great Rotation?

Tijdens de zomer overschakelen naar een maandelijkse frequentie van deze nieuwsbrief in de verwachting van een nieuwsluwe zomer bleek niet de slimste beslissing, dus in de lawine aan technieuws van afgelopen maand probeer ik de twee belangrijkste ontwikkelingen te duiden. Allereerst het enorme energieverbruik van AI dat Microsoft en Google dwingt hun klimaatdoelstellingen te herzien. En angst voor een recessie lijkt een ‘Great Rotation’ in te luiden op de beurzen, waarbij beleggers vluchten uit techfondsen naar conservatievere aandelen.

Greenpeace en Amnesty tegen Microsoft?

Het leek afgesproken werk: op 2 juli verklaarden liefst tachtig non-profit organisaties waaronder Greenpeace en Amnesty International dat het gebruik van koolstofcompensaties (carbon credits) door bedrijven, juist klimaatdoelen ondermijnt in plaats van ondersteunt. Het bezwaar is dat bedrijven vrijwel waardeloze carbon credits kopen en hun emissies niet terugdringen.

Bedrijven in sectoren variërend van technologie tot mijnbouw stellen daartegenover dat koolstofcompensaties juist cruciaal zijn om de uitstoot in het bedrijfsleven te verminderen en om richting netto nul uitstoot te gaan. Hoe kunnen de partijen zo tegenover elkaar staan, terwijl ze hetzelfde doel zeggen na te streven?

Noodzaak van hoogwaardige en betrouwbare carbon removal assets

In de kern gaat het om een begripsverwarring. De weerstand tegen nutteloze carbon credits, die worden uitgegeven voor bijvoorbeeld bosgebieden die nooit bedreigd zijn, is terecht. Maar bedrijven zoals Microsoft richten zich juist vrijwillig, zonder wettelijke vereisten, op carbon credits die zijn gebaseerd op daadwerkelijke verwijdering van koolstof uit de atmosfeer. En die verwijdering is cruciaal: de jaarlijkse wereldwijde uitstoot van broeikasgassen is ongeveer 50 gigaton, maar er moet maar liefst 2200 gigaton worden verwijderd om onder de anderhalve graad opwarming te blijven. Alleen de kraan dichtdraaien heeft onvoldoende effect.

Alle emissies reduceren naar nul levert 50 Gigaton besparing op – maar er is nog 2200 Gigaton te verwijderen in de atmosfeer.

Het gaat om het creëren van een markt voor hoogwaardige, betrouwbare en duurzame carbon removal assets,” zei Melanie Nakagawa, chief sustainability officer van Microsoft, in een recent interview. “Denk aan het vastleggen van koolstof in de bodem door middel van versnelde verwering van gesteente of stenen die koolstof absorberen en worden omgezet in beton. Of Mombak, een groot bosbouwproject in Brazilië.” Een ander voorbeeld van koolstofverwijdering is 280 Earth, notabene ooit voortgekomen uit Google.

AI bedreigt klimaatdoelen, maar er is hoop

Op 3 juli, de dag nadat de tachtig organisaties hun bezwaar tegen slechte carbon credits hadden gedeeld, meldde uitgerekend het clubblad van het bedrijfsleven, de Wall Street Journal, dat de totale uitstoot van Google van 2022 tot 2023 met 13,5%was gestegen.

Sinds 2019 is de uitstoot zelfs met bijna de helft toegenomen, meldde Google diep op pagina 31 van het duurzaamheidsverslag. De totale uitstoot van concurrent Microsoft steeg tussen 2020 en 2023 met 29%.

Google stopte met carbon offsets en focust op verwijdering
bron: Bloomberg

Google had juist beloofd om de uitstoot met 50% te verminderen ten opzichte van het niveau in 2019 en Microsoft zegt al jaren dat het in 2030 koolstofnegatief zal zijn.

Om klimaatverandering kosteneffectief tegen te gaan, is het cruciaal om de meest voordelige methoden te vinden om broeikasgassen (GHG) te verminderen. Een in Nature gepubliceerd fascinerend onderzoek schat de kosten per ton CO2 voor twee herbebossingsmethoden: natuurlijke regeneratie en plantages. Door nieuwe kaarten te maken van kosten en koolstofopslag, blijkt dat natuurlijke regeneratie en plantages in ongeveer de helft van de geschikte gebieden voor herbebossing het goedkoopst zijn.

Samen kunnen deze methoden, tegen minder dan $50 per ton CO2, 44% meer uitstoot verminderen dan alleen natuurlijke regeneratie of alleen plantages. Dit is veel effectiever dan bleek uit eerdere schattingen van VN-onderzoeksorganisatie IPCC. Kortom: er is hoop op effectieve, betaalbare koolstofverwijdering.

OpenAI verliest $5 miljard per jaar

De AI-gekte is in grote mate verantwoordelijk voor het toenemende energieverbruik en daarmee gepaard gaande uitstoot van de tech-giganten. Grote taalmodellen (LLM’s) zoals ChatGPT worden aangedreven door energie-intensieve datacenters.

Het trainen, onderhouden en gebruiken van LLM’s vreet processorkracht en daarmee energie. Het wekte daarom geen verbazing dat OpenAI op weg is om $5 miljard per jaar te verliezen. De vraag wordt steeds nadrukkelijker hoe alle investeringen in AI ooit worden terugverdiend. Het gat tussen de investeringen en de marktwaarde bedraagt inmiddels $600 miljard.

Ook wordt in steeds bredere kringen getwijfeld aan de kwaliteit van LLM’s en werpt zich de vraag op of andere vormen van AI geen betere oplossingen bieden. Professor Deepak Pathak denkt dat het niet begrijpen van fysieke omgevingen de kwaliteit van LLM’s structureel beperkt.

Een LLM kan duizenden rapporten over zwaartekracht lezen zonder te begrijpen wat er gebeurt als je een bal uit je hand laat vallen. Daarom probeert Pathak AI te ontwikkelen met ‘zintuiglijk gezond verstand.’

Spotlight 9: slachting op de beurs

Afgelopen vrijdag 2 augustus kende de beurs de slechtste dag sinds 2022. Dit na op zijn zachtst gezegd een turbulente maand op de beurs voor de technologiesector. Aanvankelijk stegen de koersen nog door verwachtingen van een renteverlaging door de Federal Reserve in september, maar zwakke economische data, waaronder een daling in de productieactiviteit en stijgende werkloosheid, veroorzaakten een uitverkoop op de beurzen.

De enige stijger in de maand juli was Bitcoin. Ook Apple bleef stabiel.

Chip-aandelen werden bijzonder hard getroffen, marktleiders zoals Nvidia en AMD daalden fors maar het ooit zo trotse Intel werd het hardst getroffen: dalende omzetcijfers leidde tot massa-ontslagen en een daling van het aandeel Intel van 32%!

Crowdstrike verloor na de wereldwijde storing bijna de helft van de beurswaarde, maar de hele AI-sector liep forse klappen op.

De uitverkoop beperkte zich niet tot de Amerikaanse markten, aangezien beleggers wereldwijd werden gegrepen door angst voor een wereldwijde recessie. De laatste jaren hebben de grotere beursfondsen zoals Apple, Microsoft en Amazon, veel beter gepresteerd dan de kleinere. Toch lijken de berichten over een ‘Great Rotation‘ van grote techfondsen naar aandelen met een lagere marktwaarde en ondergewaardeerde ‘value stocks’, net zo overdreven als de complottheorie over een Great Replacement.  

Linktips

Elon Musk geeft update over de tweede mens met Neuralink implant

Politiek gezien is Musk al een tijdje op zoek naar wat er zich voorbij heel erg rechts bevindt, maar zodra hij praat over technologische ontwikkelingen blijft hij fascinerend. Overigens blijkt Musk zelf altijd podcasts op twee keer de normale snelheid af te spelen. Mooiste quote uit zijn laatste optreden in de podcast van Lex Fridman: “If your vocabulary is larger, your effective bitrate is higher.

De liefde van de PayPal mafia voor Donald Trump verklaard

Een andere interessante podcast, More or Less van de echtparen Morin en Lessin, probeerde te verklaren waarom mensen als Elon Musk, Peter Thiel en David Sacks zulke fervente Trump-aanhangers zijn. Er is een disconnect tussen intelligentie en empathie te constateren.

Hoe crypto de Amerikaanse presidentsverkiezingen beïnvloedt

Investeerders Marc Andreessen en Ben Horowitz doneren aan Trump, tot ergernis van The Verge, maar LinkedIn-oprichter Reid Hoffman en andere topinvesteerders scharen zich achter Kamala Harris. De regelgeving op cryptogebied blijkt een splijtzwam te zijn. Ik verwacht dat Harris nog voor de verkiezingen een andere beleid op crypto-gebied zal voorstellen dan president Biden samen met de SEC heeft uitgevoerd tijdens zijn presidentschap.

XRP had een verbazingwekkende maand juli, maar ook Solana bleef overeind terwijl de rest van de cryptowereld correcties verwerkte.

Hoe neem je een CEO aan?

Topinvesteerder Vinod Khosla, die het een paar weken geleden nog aan de stok kreeg met Elon Musk over diens steun aan Donald Trump, legt uit hoe je een CEO aanneemt. Khosla is zeker geen aanhanger van Trump en deelde in zijn bekende heldere bewoordingen waar je op moet letten bij het kiezen van een CEO. Aardig is dat de wijze waarop hij dat deelt verschilt op Medium en op X.

Kleine, fijne drone

De HoverAir X1 drone is de eerste interessante drone in jaren die niet door DJI is gemaakt. Klein probleempje is wel dat de drone uit zichzelf gaat landen, ook over water. Daar komt vast snel een oplossing voor.

Apple Vision Pro in Europa en Azië te koop

Totaal over het hoofd gezien door de media en door consumenten: de Apple Vision Pro is nu in de meeste landen te koop maar het boeit niemand. Jammer dat het mooie apparaat schrikbarend duur is en er te weinig goede content voor beschikbaar blijft. Wanneer durft Apple zijn marge te verlagen en een markt te creëeren door bijvoorbeeld forse korting aan te bieden op de Vision Pro, bijvoorbeeld aan kopers van een Mac of een iPhone?

Dr. Sachdev doceerde en wij luisterden vooral aandachtig. Het hele webinar staat hier.

Vijf, nee toch zes, tips voor succesvolle Web3 projecten

Dr. Nisheta Sachdev en Gert-Jan Lasterie bespraken de succes- en faalfactoren bij introducties van nieuwe projecten in de Web3-wereld. Samen met de deelnemers aan het webinar stelde ik de vragen. Het is vooral interessant om te bekijken welke tactieken om snel een echte gemeenschap op te bouwen ook van toepassing zijn op andere producten en diensten.

Leuke afsluiter voor warme dagen

Zelfs één glas alcohol per dag kan al leiden tot serieuze gevolgen voor je gezondheid. Maar er is ook goed nieuws: “Het is gezonder om sociaal te zijn zonder de behoefte aan alcohol, maar de voordelen van tijd doorbrengen met anderen zijn waarschijnlijk nog steeds groter dan het risico van het consumeren van één tot twee eenheden alcohol.” Ofwel: hef het glas samen, anders niet.

Proost, en tot volgende maand!

Categories
AI beleggen technologie

Nvidia is Apple voorbij dus wat doet Tim Cook morgen?

Er gebeurde afgelopen week zoveel in de techwereld, dat ik kort tien nieuwsberichten bespreek die me het meest opvielen.

Als Nvidia de omzet- en winststijging vasthoudt van de laatste kwartalen, en daar ziet het naar uit, is het nog voor het eind van het jaar ‘s werelds meest waardevolle bedrijf. 

1. Nvidia meer waard dan Apple

De dag die je wist wie komen zou, was woensdag: Nvidia passeerde Apple in beurswaarde en werd na Microsoft ‘s werelds meest waardevolle bedrijf. Er zijn legitieme redenen waarom de omzet bij Apple stagneert, waarbij met name de beperkte toegang tot de Chinese markt Apple verhindert de volle marktpotentie te benutten.

Maar er schuilt meer achter de inhaalrace van Nvidia. Want terwijl Nvidia al ruim een decennium volop investeerde in de ontwikkeling van AI-technologie, met alle risico’s van zo’n relatief eenzijdige strategie, heeft Apple sinds de iPad in 2010 en de Apple Watch in 2015 liefst negen jaar gewacht, tot 2024, voordat het met de Apple Vision Pro een nieuwe categorie producten introduceerde.

Intussen heeft Apple wel voor honderden miljarden aan eigen aandelen ingekocht.Beleggers waren er blij mee, maar het inkopen van eigen aandelen blijft een zwaktebod. Apple had allerlei nuttige bedrijven kunnen kopen, maar Beats. de maker van opzichtige koptelefoons, was tien(!) jaar geleden de grootste acquisitie in de geschiedenis van Apple met een kostprijs van drie miljard dollar. Dat lijkt veel, maar zie het in perspectief: dat bedrag maakt Apple elke twee weken aan netto winst.

Apple had content kunnen inkopen (zoals Disney, en dan de zenders zoals ESPN afstoten), content aggregators (Netflix, Spotify), een compleet nieuwe product-categorie (Tesla) of waardevolle sportrechten (WK voetbal, NFL, Olympische Spelen, Premier League). Maar niets van dat alles. Nee, er moesten eigen aandelen worden ingekocht om de aandeelhouders tevreden te stellen.

Beats alleen leuk voor Dr. Dre

Intussen hobbelde het met Apple Music achter Spotify aan en van die olijk bedoelde koptelefoons van Beats by Dr. Dre knapte niemand op, behalve meneer Dre zelf – en dat is volgens geruchten niet eens een echte dokter. Ruim de helft van de winst van Apple komt uit producten, met name de iPhone, die al meer dan een decennium oud zijn en onder druk staan van goedkopere concurrenten.

Apple verkoopt in de kern te weinig producten om de omzet nog zelfstandig te laten groeien, hoewel het door slim optimaliseren van de inkoop, denk aan het vervangen van Intel als chip-leverancier door Apple’s eigen topkwaliteit Silicon-chips, nog wel de winstmarge wist te verhogen.

Nasdaq stijgt harder dan Apple

Beleggers straffen de matige groei door gebrek aan innovatie bij Apple af en sprinten richting Nvidia. Het aandeel NVDA is in 2024 met meer dan 150% gestegen (AAPL: 6%), met 214% in het afgelopen jaar (AAPL: 9%) en de afgelopen vijf jaar zelfs ruim 3.200% gestegen (AAPL: 314%).

Ter vergelijking: gedurende diezelfde perioden is de Nasdaq met respectievelijk 14%, 29% en 126% gestegen. Het was een paar jaar geleden onvoorstelbaar: de Nasdaq Composite steeg afgelopen jaar ruim drie keer zo hard als Apple.

Voor wie meer achtergrondinformatie zoekt over de groei van Nvidia schreef ik eerder dit stuk en waarom de Apple Vision Pro technisch fabuleus is maar vanuit bedrijfseconomisch perspectief voor Apple slechts een druppel op een gloeiende plaat, staat hier beschreven.

TikTok omzeilt Amerikaanse exportbeperking

Nvidia is zo uniek en cruciaal dat alle andere grote techbedrijven met hun pet in de hand staan om er chips te mogen inkopen. Van Microsoft tot Google, Meta en Amazon: zonder Nvidia hardware kunnen ze geen AI-toepassingen ontwikkelen, vooral geen processor slurpende Large Language Models (LLM’s) zoals ChatGPT, Google Gemini of applicaties op Amazon Bedrock.

ByteDance, het moederbedrijf van TikTok, heeft ook Nvidia nodig om AI te ontwikkelen en heeft op een slinkse wijze de Amerikaanse exportbeperkingen omzeild: het huurt cloud capaciteit bij Amerikaanse clouddiensten, waaronder die van Oracle. Officieel sijpelt er niets van deze ontwikkelingen door naar China, maar voor wie dat gelooft heb ik ook nog een mooie tweedehands auto te koop van een halfblinde weduwe, nauwelijks gebruikt.

2. Tim Cook’s AI moment

Morgenochtend 10 uur Californische tijd betreedt Tim Cook het podium in Apple Park in Cupertino op een cruciaal moment in zijn carrière. Cook heeft in de meer dan twaalf jaar die hij aan het roer staat van Apple veel meegemaakt, maar dit nog nooit. Hij moet de wereld overtuigen dat Apple een AI-strategie heeft.

Er is al uitgelekt dat Apple niet één AI-app zal lanceren, maar AI zal toepassen over de breedte van het productspectrum. Met daarbij een cruciaal verschil, vergeleken met Microsoft: alles bij Apple is opt-in, dus de gebruikers hebben de keuze om AI-toepassingen aan of uit te zetten.

In tegenstelling tot het fiasco bij Microsoft deze week, dat met de functie Recallongevraagd zocht door de eerdere activiteiten van een gebruiker, inclusief bestanden, foto’s, e-mails en browsegeschiedenis en – helemaaaal niet creepy joh ben je mal – om de paar seconden screenshots maakte van de computer van de gebruiker, om ook te doorzoeken.

3. Elon Musk stuurde Tesla’s Nvidia chips naar X en xAI 

“Elon geeft prioriteit aan de inzet van het X H100 GPU-cluster bij X in plaats van Tesla door twaalfduizend H100 GPU’s die oorspronkelijk voor Tesla waren bestemd, naar X te sturen,” aldus een uitgelekt Nvidia-memo uit december.

Door Nvidia de opdracht te geven om X (ook bekend als Xitter, want voorheen Twitter)) voorrang te geven boven Tesla, zorgde Musk ervoor dat de autofabrikant meer dan vijfhonderd miljoen dollar aan Nvidia GPU’s maanden later zou ontvangen. Dit zorgde waarschijnlijk voor extra vertraging bij het opzetten van de supercomputers die Tesla zegt nodig te hebben voor de ontwikkeling van autonome voertuigen en robots.

Een recentere e-mail van Nvidia, van eind april, zei dat Musk’s opmerking tijdens de eerste kwartaalvergadering van Tesla “in strijd is met de boekingen” en dat zijn post in april op X over tien miljard dollar aan AI-uitgaven ook “in strijd is met de boekingen en de prognoses voor fiscaal jaar 2025”.

Er komt steeds meer kritiek op de vele petten van Musk, die immers ook CEO is van ruimtevaartbedrijf SpaceX, oprichter van brain-computer interface startup Neuralink en tunnelonderneming The Boring Co. Hij is daarnaast eigenaar van X, dat hij eind 2022 voor vierenveertig miljard dollar heeft overgenomen, en AI-startup xAI. Nu dreigt Musk zelfs een fijne bonus van zesenvijftig miljard dollar te verliezen, och arm.

Het aardige van Musk is dat hij op X vaak op kritische berichten reageert, ook nu. Zijn antwoord luidt dat Tesla geen capaciteit had om iets met die veelgevraagde Nvidia H100 chips te doen en ze in een pakhuis zouden zijn opgeslagen. Vandaar de verandering van het ontvangstadres van deze miljoenenorder. Musk zegt ook dat Tesla vijftigduizend H100’s zal neerzetten in de Tesla Giga Factory in Texas om volledig zelfrijdende auto’s (FSD) te ontwikkelen.

Nvidia Blackwell geen prijspakker

Even snel rekenen: een H100 gaat naar verluidt voor minimaal dertigduizend dollar de winkel uit, dus alleen Tesla koopt al voor anderhalf miljard dollar aan spulletjes bij Nvidia. Bedenk dan dat de nieuwe Nvidia chip, de Blackwell, een hogere basisprijs heeft en snel richting de zeventigduizend dollar gaat en het is duidelijk dat het een kwestie is van maanden, geen jaren, voor Nvidia ook Microsoft inhaalt in marktwaarde en ‘s werelds meest waardevolle onderneming wordt.

4. Wall Street Journal’s Walt Mossberg over Jobs, Gates en Bezos

Niemand had het netwerk van Walt Mossberg, de legendarische techjournalist die diepgaande relaties opbouwde met de oprichters van ‘s werelds grootste technologiebedrijven, waaronder Steve Jobs, Bill Gates en Jeff Bezos.

In deze podcast vertelt de inmiddels gepensioneerde Mossberg hoe Steve Jobs omging met momenten zoals Tim Cook morgen beleeft, waar Jobs op focuste (alles draaide om de consument) en hoeveel Jobs gaf om de aandelenmarkt (geen kont, althans zo deed Jobs het voorkomen).

5. Meerderheid bedrijven stopt overnames vanwege ESG-zorgen

Duurzaamheidsoverwegingen worden steeds centraler in het fusie- en overnameproces, waarbij meer dan zeventig procent van de M&A-leiders aangeeft potentiële overnames te hebben laten varen vanwege ESG-zorgen. Een overgrote meerderheid zegt bereid te zijn meer te betalen voor doelwitten met sterke ESG-kenmerken, volgens een nieuwe enquête van het professionele dienstenbedrijf Deloitte.

De vraag is hoe Environment, Social en Governance wordt gemeten. In tegenstelling tot de traditionele accounting bestaan voor ESG nauwelijks meetbare criteria. Daarom zeg ik u bij deze: deze nieuwsbrief is enorm sociaal en wordt geschreven door een bijna bejaarde man met lichte teint. Veel meer ESG kan een nieuwsbrief niet zijn.

6. OpenAI CEO Altman zijn wekelijkse schandaal

Het ondoorzichtige persoonlijke investeringsimperium van Sam Alman maakt hem rijk en roept vragen op over belangenverstrengeling. Want al heeft Altman geen aandelen in OpenAI en verdient hij er slechts een modaal inkomen, uit de goedheid van zijn hartje, intussen gunt hij allerlei bedrijven waarin hij privé aandeelhouder is goede deals met OpenAI. Vooral goed voor zijn eigen beleggingsportfolio.

7. OpenAI met nog een wekelijks schandaal

“Ik ben bang. Ik zou gek zijn als ik dat niet was.” Aldus een voormalige medewerker van OpenAI tegen Vox over de open brief van een groepje AI-experts van OpenAI , Google DeepMind en Anthropic waarin wordt gewaarschuwd tegen de mogelijk mensheid bedreigende gevolgen van grootschalig AI-gebruik.

Vox stelt terecht: “Het kan verleidelijk zijn om het nieuwe voorstel te zien als gewoon weer een open brief van “doemdenkers” die een pauze willen inlassen voor AI omdat ze bang zijn dat het uit de hand loopt en de hele mensheid uitroeit. Dat is niet alles wat dit is. De ondertekenaars delen de zorgen van zowel het “AI-ethiek” kamp, dat zich meer zorgen maakt over huidige AI-schade zoals raciale vooroordelen en desinformatie, als het “AI-veiligheid” kamp, dat zich meer zorgen maakt over AI als een toekomstige existentiële bedreiging. Deze kampen worden soms tegen elkaar uitgespeeld. Het doel van het nieuwe voorstel is om de prikkels van toonaangevende AI-bedrijven te veranderen door hun activiteiten transparanter te maken voor buitenstaanders — en dat zou iedereen ten goede komen.”

Tegelijkertijd moeten we beseffen dat een grote groep AI-experts van mening is dat de huidige generatie LLM’s helemaal niet zal leiden tot de gevreesde introductie van ‘Artificial General Intelligence'(AGI), de AI-vorm die alle menselijke functies beter zal kunnen uitvoeren dan wij en ons zou kunnen vervangen. Investeerder Benedict Evans schreef hier vorige maand een uitstekend stuk over.

8. De AI-verkiezingen i.p.v. de Amerikaanse verkiezingen?

Totdat AGI ons mensen overbodig maakt, kunnen we ons beter druk maken over de wijze waarop AI de democratie beinvloedt. Toezichthouders kunnen niet beslissen wiens probleem het is. Een federale machtsstrijd in de VS en passiviteit van het Amerikaanse congres zouden kiezers grotendeels onbeschermd kunnen laten voorafgaand aan de verkiezingen van 2024.

De voorzitter van de Federal Communications Commission (FCC) kondigde vorige maand een plan aan om politici te verplichten AI-gebruik in tv- en radioreclames openbaar te maken. Maar het voorstel krijgt onverwachte tegenstand van een topfunctionaris van de Federal Election Commission (FEC), die zelf nieuwe regels over AI-gebruik door campagnes overweegt in te voeren. Maar wanneer?

Het geschil – samen met inactiviteit bij de FEC en het congres – zou kiezers onbeschermd laten tegen degenen die AI gebruiken om het publiek te misleiden of hun politieke boodschappen te verbergen tijdens de laatste fase van de campagne voor het Amerikaanse presidentschap. Biden zou leiderschap moeten tonen en zijn FCC en FEC moeten uitleggen dat het klaar moet zijn met het geF*CK.

 9. BBC: audio deepfakes zijn erger dan video

De BBC meent dat audio deepfakes erger zijn dan video deepfakes, omdat ze lastiger zijn te herkennen en weinig mensen doorhebben dat ze luisteren naar een bot. Dit artikel leidde er wel toe dat X een aantal accounts verwijderde waarop nep-boodschappen werden gedeeld.

Finfluencer van de eeuw: Keith Gill alias Roaring Kitty

10. Aandeel GameStop daalt ondanks Roaring Kitty

Het blijft een aanrader: de film Dumb Money over de manier waarop YouTuber en Reddit-gebruiker Keith Gill, beter bekend als Roaring Kitty, het aandeel GameStop omhoog stuwde en van een paar miljardairs weer miljonairs maakte.

Na een paar jaar van de aardbodem te zijn verdwenen, maakte Gill deze week zijn comeback op YouTube voor ruim twee miljoen kijkers. Voor het aandeel GameStop mocht de terugkeer van Gill niet baten, maar het blijft bijzonder om een volwassen man met een zonnebril en een mitella te zien vertellen over zijn liefde voor een stervende winkelketen terwijl hij daarbij honderden miljoenen verdient.

“Blue eyes. Finance. Trust fund.” Singfluencer Megan Boni.

Tot slot: in negentien seconden naar wereldroem

De 27-jarige Megan Boni vroeg op TikTok naar remixes van haar negentien seconden durende video met de tekst: “I’m looking for a man in finance. Trust fund. 6’ 5” ((1m96). Blue eyes. Finance. Trust fund.” 

Veertig miljoen views en een remix met David Guetta verder kreeg ze een platencontract aangeboden van Universal en wordt ze uitgenodigd voor optredens op Ibiza. De invloed van viral gaan op TikTok is ongekend.

Tot volgende week!

Categories
AI beleggen technologie

Nvidia haalt Google in

Vooral dalingen in tech en crypto deze week, met Nvidia en Tesla (een keer) aan de positieve kant

Nvidia gaat Apple binnenkort inhalen en het op één na meest waardevolle bedrijf ter wereld worden, als de grootste begunstigde van de golf in de adoptie van AI-toepassingen die de iPhone-maker jarenlang het grootste Wall Street-bedrijf qua marktwaarde heeft gemaakt.

De afhankelijkheid van vrijwel alle kunstmatige-intelligentie-toepassingen, zoals OpenAI’s ChatGPT, van Nvidia’s hoogwaardige chips, heeft geholpen de aandelenwaarde van Nvidia in het afgelopen jaar bijna te verdrievoudigen tot 2.7 biljoen (2.700 miljard) dollar. Ter vergelijking: Apple heeft een marktwaarde van 2.9 biljoen.

Zelfs de marktwaarde van Microsoft komt in het vizier van Nvidia. Bij het sluiten van Wall Street op vrijdag was Microsoft 3.09 biljoen dollar waard. Bizar maar waar: het aandeel Microsoft steeg dit jaar 12.06%, nauwelijks meer dan de S&P 500 (11.27%).  

Maar terwijl de koers-winstverhouding van Apple 30 bedraagt en die van Microsoft 36, wordt Nvidia door beleggers ingeschat op liefst 64 keer de jaarwinst. Nvidia behaalde in het eerste kwartaal van boekjaar 2025 een omzet van 26 miljard dollar, een stijging van 18% ten opzichte van Q4 en een stijging van 262% ten opzichte van een jaar geleden. De nettowinst bedroeg $14. 88 miljard, een stijging van $2 miljard ten opzichte van het voorgaande jaar.

Het is lastig voor te stellen, maar bij een zelfs maar enigszins aanhoudende groei en blijvende koers-winstverhouding boven de 60, is Nvidia nog voor het eind van het jaar zowel Apple als Microsoft voorbij en ‘s werelds meest waardevolle onderneming. Dat is de economische weerspiegeling van de wereldwijde AI-golf.

Aanrader: webinar over AI-toepassingen

Alle reden om je te verdiepen in wat AI voor jouw organisatie kan betekenen. Voor wie meer wil weten hoe AI en met name maatwerk GPT’s kunnen worden ingezet om leads te genereren en dienstverlening te verbeteren, organiseert NXTLi op vrijdag 7 juni om 12.00 uur een webinar, waarvoor je je hier kunt aanmelden.

Categories
AI beleggen crypto technologie

Nvidia verbijstert beleggers, maar crypto verslaat AI met gemak

De reden dat deze nieuwsbrief later dan ooit verschijnt ligt in het feit dat ik urenlang lang heb zitten rekenen, want ik vertrouwde mijn rekensommen niet. De hond uitgelaten en toen nog een keer alles uitgerekend. Maar het resultaat blijft hetzelfde: wie vorig jaar de grootste tech-aandelen kocht, deed het qua rendement (+ 34%) slechter dan degene die focuste op AI-aandelen (96% stijging). Toch blijven zelfs AI-aandelen, al kies je de best presterende, ver achter bij de grote winnaar over het afgelopen jaar: crypto. En dan hadden we niet eens kritisch hoeven kiezen. Wie eind mei 2023 de negen grootste crypto tokens kocht, zou nu een rendement hebben behaald van 189%.

Mijn Spotlight 9, bestaand uit de grootste techaandelen en twee leidende cryptos, Bitcoin en Ethereum: gemiddeld +71% in het laatste jaar

Nvidia: technisch wonder en beursmirakel

Exact een jaar geleden schreef ik voor het eerst over Nvidia, dat toen 64% omzetstijging boekte ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022. Nvidia presenteerde deze week jubelende kwartaalcijfers, met een omzetstijging van 262% en een oogverblindende winststijging van 462%. Het leek me een goed moment om Nvidia te vergelijken met andere techaandelen, AI-bedrijven en de grootste cryptos.

Wie met een nog iets langere lens naar Nvidia kijkt, bijvoorbeeld naar het aandeel sinds de beursgang van Nvidia begin 1999, zal net als ik verbluft zijn dat de aandelen zijn gestegen van een gesplitste prijs van $0,25 naar meer dan $939, wat een onvoorstelbare winst van 375.500% vertegenwoordigt. Driehonderdvijfenzeventigduizend procent. En een half.

Veel beleggers vonden Nvidia vorig jaar overgewaardeerd, met koerswinst-verhoudingen boven de zestig.  De meeste techbeleggers hebben ook weinig op met crypto. Dus het vermoeden is dat heel weinig beleggers ‘mijn’ Spotlight 9 hebben gevolgd. Toegegeven: ik zelf ook niet! De deze week aangekondigde 10 for 1 stock split (1 kopen, 10 aandelen krijgen) maakt het aandeel NVDA veel toegankelijker voor kleine beleggers.

Haal je Nvidia, Bitcoin en Ethereum weg uit mijn (uiteraard zeer arbitraire) Spotlight 9, dan is het rendement van Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft en Tesla slechts 34%. Veel zogenaamde insiders hebben het vaak over FAANG (Facebook/Meta, Apple, Amazon, Netflix en Google/Alphabet), maar ik begrijp werkelijk niet waarom Netflix wel in dat zogenaamde mandje digitale marktleiders staat en Microsoft niet? Het is het grootste bedrijf ter wereld in marktwaarde en ook nog eens 49% aandeelhouder in OpenAI.

Ik dwaal af. De 34% koerswinst van Spotlight 9 aandelen zonder Nvidia, Bitcoin en Ethereum is uiteraard helemaal niet verkeerd. Maar wie gewoon een S&P 500 tracker had gekocht, maakte ook een zeer fijne 26.14% winst. Met lagere kosten en minder gedoe.

Het mandje aandelen dat ik heb samengesteld als ‘AI-aandelen’: 96.33% rendement in het laatste jaar

AI-aandelen verslaan Big Tech

Begin dit jaar probeerde ik met de AI Spotlight 9 een soort tegenhanger van Big Tech te maken, om hun prestaties snel te kunnen vergelijken. Alleen: Nvidia en Microsoft zijn de grootste spelers in AI en horen dus ook in de AI Spotlight 9, naast AMD, Broadcom, Crowdstrike, Gigabyte, Palantir, Snowflake en Super Micro.

Het is opvallend dat Super Micro het met liefst 303% koerswinst beter heeft gedaan dan Nvidia, met ‘slechts’ 173%. Simpelweg omdat Super Micro ondergewaardeerd was, onbekender en nu waarschijnlijk een tikje is overgewaardeerd.

Hoe heet de markt voor AI-bedrijven is, blijkt wel uit het feit dat wie op 1 januari dit mandje kocht van negen zeer subjectief door mij gekozen aandelen, die naar mijn mening profiteren van de AI-golf, liefst 64% rendement zou hebben geboekt. (Ik weet dat in elk geval één lezer het hele maandje heeft gekocht, maar opnieuw: zelf ben ik het niet.)

Om deze 64% in perspectief te plaatsen: dat is een rendement binnen vijf maanden, ten opzichte van 34% in een geheel jaar van de Big Tech aandelen in mijn ‘ouderwetse’ Spotlight 9: Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft en Tesla.

Niet AI, maar crypto eats the world

Heel even voelde ik me daarom slim, tot ik begon aan het derde ‘mandje’: crypto. Het blijkt het oude liedje. Als je poker speelt en je weet niet wie de sufferd aan tafel is, dan ben je het zelf. Let op:

De negen grootste cryptos gemeten naar marktwaarde in het laatste jaar: +189% en Solana als uitschieter met 750% stijging.

Dit zijn de prestaties van de negen grootste cryptocurrencies, gemeten naar marktwaarde, in de laatste 365 dagen. Toegegeven: het helpt dat deze meting plaatsvindt binnen 48 uur na de onverwachte goedkeuring van een Ethereum ETF door de Amerikaanse monetaire waakhonden, waarna de koersen opveerden.

Maar zelfs zonder deze recente wind in de rug is de cryptomarkt het laatste jaar enorm gestegen. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik het niet zag aankomen. Maar al dat lezen van white papers, jaarverslagen, interviews met topmensen en klanten ten spijt; ik had gewoon een mandje met de tien grootste cryptos moeten kopen en 189% koerswinst gemaakt zonder te hoeven nadenken. Let vooral op Solana, dat 750% steeg in een jaar!

Biden staakt strijd tegen crypto

De cryptomarkt heeft van alle kanten de wind mee. De rente doet niets geks en Donald Trump heeft al aangekondigd dat onder zijn bewind de cryptomarkt geen strobreed in de weg zal worden gelegd, tot grote irritatie van het Democratische kamp.

Het probleem voor de Democraten is dat de voortdurende tegenwerking van de cryptomarkt geen stemmen oplevert, maar wel stemmen kost. Politiek is dat een nutteloze strategie. Biden gaat dus geheid inbinden en de plotselinge goedkeuring van een Ethereum ETF kan niet los worden gezien van de nieuwe politieke windrichting.

Intussen blijft wel de vraag welke toepassingen daadwerkelijk innovatief zijn en enig nut hebben. Web3 games krijgen nog steeds veel aandacht, maar verkeren nog altijd in incubatiefase.

Wie zich verdiept in de ontwikkelingen in blockchain komt vaak de term RWAs tegen: Real World Assets, waar BlackRock grote belangstelling voor lijkt te hebben. Denk daarbij aan het tokenizen van bijvoorbeeld obligaties, vastgoed of, zoals het Tracer-project beoogt: carbon removal credits.

Afgelopen donderdag sprak ik met Chief Business Officer Gert-Jan Lasterie en Chief Technology Officer Philippe Tarbouriech in een webinar van ongeveer 45 minuten, dat hier is terug te zien.

Categories
AI crypto technologie

Slimme tips, trucs en hacks voor een beter leven

Niet wat wordt bedoeld met de Eisenhower Matrix, maar ik vind hem leuk.

Het is verleidelijk om meegesleurd te worden in nieuws over gadgets, trucs en foefjes die de technologiesector dagelijks over ons uitstort. Daarom richten we onze blik dit keer voorbij de waan van de dag, op zoek naar inzichten die ons leven kunnen verbeteren. Met minder links, maar wel verwijzingen naar langere artikelen, video’s en podcasts: kortom, minder naar meer. Te beginnen met het belangrijkste probleem: hoe besteden we meer tijd aan de belangrijke zaken en spenderen we minder tijd aan onzin?

Op een typische werkdag kan het voelen alsof alles onmiddellijk gedaan moet worden. De Eisenhower-matrix helpt de stortvloed aan taken te categoriseren door deze te organiseren op basis van belangrijkheid en urgentie. President Eisenhower schijnt het nooit letterlijk zo gezegd te hebben, maar deze naar hem genoemde denkwijze leidt tot een zeer effectieve productiviteitsverhoging. Een heuse productivity hack, in turbotaal.

Lachen en leren over tech

De mainstream media, zelfs de comedy shows, hebben technologie ontdekt als onderwerp waarover veel valt te berichten en, niet onbelangrijk in het tijdperk waarin Google en Meta wereldwijd honderden miljarden reclamegeld opslokken die voorheen voor mediabedrijven was; het klikt als een malle. The Daily Show (Comedy Central) en Last Week Tonight (HBO) besteedden deze week uitgebreid zendtijd aan de invloed van technologie op ons leven. Met relevante waarschuwingen en tips.

Jon Stewart is terug op maandagavond bij de Daily Show en fileerde de AI-revolutie. Niet zozeer de technologie, als wel de vervelende gewoonte van de tech-leiders om iedereen een betere toekomst beloven, terwijl ze tegelijkertijd technologie bouwen die op een ondoorzichtige wijze een grote rol in ons leven speelt.

Kijkend naar het item vraag je je af of de heren aan de top van de techbedrijven de buurman-test zouden doorstaan: zou je ervan opknappen als deze knakker naast je komt wonen?

John Oliver omschrijft maaltijdbezorg-diensten als ‘de milennial lifestyle subsidie’. Hij concludeert terecht dat veel restaurants en bezorgers lijden onder de bezorgdiensten, die desondanks nauwelijks winst maken. Wie wint er dan wel? De consument, maar er kleven rauwe randjes aan die overwinning. Iets om over na te denken als de volgende verregende bezorger voor de deur staat. Oliver roept op standaard een vijf sterren beoordeling te geven, inclusief een mooie fooi.

Elad Gil is misschien geen bekende naam in voetbalkantines en op verjaardagen, maar hij investeerde in en gaf adviezen aan ruim veertig unicorns, bedrijven met een marktwaarde van meer dan een miljard dollar, waaronder Airbnb, Coinbase, Pinterest en Stripe. Gil geeft in deze video inzicht in zijn manier van analyseren waarvan we allemaal iets kunnen leren.

Schrijven is beter dan praten

Stewart, Oliver en Gil beschikken duidelijk over de gave om hun mening over complexe onderwerpen simpel en helder over te brengen naar het publiek. De makers van Basecamp-software deelden in een blogpost hoe ze ‘iedereen in het bedrijf op de hoogte houden, zonder zich met iedereen te bemoeien.’

Het is een lang stuk, maar de moeite waard om te lezen, vooral als je samenwerkt met mensen op verschillende locaties. Dingen die ik meeneem: schrijven gaat boven praten en asynchrone communicatie (niet live) is effectiever dan live.

Wie de adviezen opvolgt en meer schrijft tijdens werk dan praat, heeft veel aan deze strakke tips om jezelf te redigeren. Iedereen heeft wel een collega, vooral een manager, die deze tips zou moeten volgen.

GaryVee verdient alle aandacht

Deze nieuwsbrief verschijnt ook in het Engels op LinkedIn en de begaafde spraakwaterval Gary Vaynerchuk legt in zijn podcast uit waarom LinkedIn cruciaal is voor je organisatie in 2024. Vaynerchuk maakte met moeite de middelbare school af en werkte daarna in de slijterij van zijn vader, waar hij begon met het maken van video’s over wijn die hij plaatste op  een toen nog onbekende site: YouTube.

Die ervaring vormde de basis voor een bliksemcarriere als marketing-guru, waarna Vaynerchuk zichzelf ontpopte als succesvolle investeerder (ondermeer Facebook, Twitter en Uber) en een soort lifecoach avant la lettre. De teksten van ‘GaryVee‘ lijken soms clichématig maar zijn juist doordenkers, op elk medium. Vooral in de VS is een kreet als ‘hoe je je geld verdient is belangrijker dan hoeveel je verdient’ een bijzondere gedachte, vooral als zoon van arme immigranten uit Belarus.

Leren van falen

Soms leer je meer van een flater dan van een succes, daarom is dit artikel over hoe Hertz blunderde met de overgang naar elektrische auto’s ronduit fascinerend. Klanten laadden auto’s nauwelijks op na gebruik, waardoor er te weinig beschikbaar waren en daarnaast bleken Tesla’s liefst vier keer zo vaak betrokken bij ongelukken als de traditionele auto’s op dinosaurusbloed.

Als alles mis gaat is dit het artikel om paraat te hebben. Handig in tijden met meer extreem weer en voor mij, woonachtig in een gebied in Azië met diverse mogelijke natuurrampen, zijn het nuttige adviezen om de go bag beter in te pakken met praktische tech gadgets.

Spotlight 9: garantie tot de hoek!

Tot mijn niet geringe schrik meldde een lezer gisteren dat ze teleurgesteld was “in mijn tip om het aandeel Snowflake te kopen, want dat was flink gedaald.” Daarom wil ik opnieuw benadrukken dat ik geen beleggingsadviezen geef.

Wat is het geval? Lezeres in kwestie bleek mijn gehele AI Spotlight 9 te hebben aangeschaft. Toen ik die compleet arbitraire AI-index verzon, schreef ik het volgende:

“Deze bedrijven zijn ofwel een motor van de AI-ontwikkelingen zoals Nvidia en Super Micro, ofwel een grote ‘profiteur’ van AI-technologie, denk bijvoorbeeld aan Palantir en Snowflake. AMD, Broadcom, Crowdstrike, Gigabyte, Microsoft, Nvidia, Palantir, Snowflake en Super Micro stegen dit jaar gemiddeld al 48%!

Let op: ik geef geen beleggingsadvies, ik probeer alleen de ontwikkelingen te volgen en als ik een heldere bui heb op zondagochtend, deze ook nog te duiden. Het betreft nadrukkelijk geen koopadviezen. Tot zover de dienstmededelingen.”

Overigens bleek de rest van deze aandelen het beter te hebben gedaan dan de Nasdaq Composite en de S&P 500, maar nogmaals: zie het als een wedstrijdanalyse van een voetbalwedstrijd. Als ik zou schrijven dat een bepaalde rechtsbuiten opvallend makkelijk scoort, is dat geen aansporing voor een club om die speler te kopen. Beleg alsjeblieft alleen met geld dat je niet nodig hebt om van te leven en besef dat je op beleggingen kunt verliezen. En luister nooit naar mij.

Opvallend: Ethereum was een betere belegging dan Nvidia

Dagelijks word ik bestookt met vragen over crypto en techaandelen, of Solana beter is dan Ethereum en welke memecoins ik zelf houd. Juist omdat mensen de neiging hebben het je kwalijk te nemen als iets daalt, en zichzelf te feliciteren bij elke stijging, ga ik hier nooit op in.

Ik ben wel bezig om met een vriend een soort beleggingsrubriekje te maken waarin mensen onze beleggingsportefeuilles kunnen volgen, maar dat zullen we dan net als deze nieuwsbrief ook doen ‘ter leering ende vermaeck’ en niet als beleggingsadvies. (Ik ben overigens benieuwd hoe Weglot, de vertaalmodule die ik gebruik, de laatste zin gaat vertalen.)

Dat gezegd hebbende, wil opa Frackers vooral de jonge lezertjes zoals mijn slimme neefjes wijzen op de prestaties van de grootste crypto’s versus de grootste techaandelen ter wereld gedurende de laatste vijf jaar.

Zelfs het aandeel Nvidia, de absolute kneiter onder de techbedrijven, heeft minder goed gepresteerd dan Ethereum. Ik ken niemand die in 2019 voorspelde dat Ethereum en Nvidia dit lijstje zouden domineren, dus wat valt hier voor les uit te trekken? In elk geval niet dat ETH en NVDA de komende jaren dezelfde stijging zullen doormaken.

De fout die veel wordt gemaakt, is dat wordt geprobeerd de toekomst te voorspellen op basis van het verleden. Ik heb in de jaren tachtig als watersportverslaggever (water zowel in vloeibare als bevroren vorm) altijd de opmerking gekregen: ‘wie doet er nou aan snowboarden? Niemand kent dat, mensen houden van skiën.’

In de jaren negentig begon ik als internetondernemer en hoorde ik vijf jaar lang: ‘wie heeft er nou een computer en wat mot je nou met dat internet? Je kan al faxen.’ Dezelfde riedel van mindere geesten moest ik aanhoren over mobiele telefoons (‘alleen drugsdealers gebruiken mobiele telefoons’) en de laatste tien jaar over crypto: ‘wat kun je nou kopen met crypto?’

Dus voor eens en voor altijd: de gemiddelde persoon hoeft niets met crypto te kopen. Net zoals de gemiddelde persoon op zaterdagmiddag bij de Lidl geen Nvidia Hopper GPU in zijn mandje gooit.

Maar wie bestand is tegen de waan van de dag en een iets langere beleggingshorizon heeft dan de volgende zomervakantie, schrikt niet van een dalinkje meer of minder zoals afgelopen week.

Ik ben ervan overtuigd dat op lange termijn, en dan bedoel ik jaren en geen weken of maanden, zowel Bitcoin, Ethereum als Solana lucratieve beleggingen zijn. Net zoals ik verwacht dat Microsoft, Apple en Nvidia solide beleggingen blijven. De vraag is vooral welke andere crypto’s en techbedrijven de volgende vijf jaar zullen doorbreken. Daarvoor raad ik aan om voor je investeert met je portemonnee, eerst te investeren in veel lezen en luisteren. En niet je beleggingen te baseren op gevraagd of ongevraagd advies van anderen.

Categories
AI technologie

Mooie ‘galerij van hoop’ en meer positiviteit over technologie

“Het is november 2025. De afstudeerdag van mijn zoon. Ik ben zo trots dat ik omringd ben door al mijn briljante kinderen.” Foto: Jillian Edelstein.

Laten we beginnen met positieve berichten, want door de miljarden waarmee wordt gegooid in AI gaat het al snel over bedrijfspolitiek of de ego’s die de bedrijven leiden. Waarbij vaak voorbij wordt gegaan aan de nieuwe toepassingen die ons leven op een positieve manier kunnen beïnvloeden.

Galerij van Hoop en AI-consensus

Daarom is de Galerij van Hoop, een tentoonstelling in Londen van herinneringen die nog moeten worden gemaakt, erg bijzonder. Hierin wordt met behulp van AI zieke mensen een blik geboden in hun toekomst die ze misschien niet zullen meemaken, zoals het bijwonen van de bruiloft van hun kind. Het is een waardevolle bijdrage van technologie aan de bewustwording van borstkanker en de bestrijding daarvan.

Er is meer positief nieuws over AI uit Engeland. Waar sociale media een kwalijke rol hebben gespeeld met desinformatie tijdens verkiezingen, wordt nu Polis ingezet, een door AI aangedreven hulpmiddel dat groepen met zeer uiteenlopende meningen in staat stelt om via stemmingen en discussie tot een consensus te komen. Het zou handig zijn om Polis ook te gebruiken bij de formatie en in de Tweede Kamer, in plaats van al die obligate toneelstukjes bij de interruptiemicroon, alleen bedoeld voor de camera’s en nooit om een ander te overtuigen. 

Interviewtip: Hassabis in plaats van Altman

OpenAI CEO Sam Altman was bijna twee uur te gast in de podcast van Lex Fridman, maar weinig kijkers zullen van het gesprek zijn opgeknapt. In de week dat bekend werd dat Altman de ronde maakt in Hollywood om Sora te promoten, de nieuwe dienst die uit tekstinstructies complete video’s kan genereren, bleef Altman erg vaag over de kwestie wie wordt betaald voor het gebruik door OpenAI van andermans werk als trainingsdata:

“We hebben enkele verschillende modellen geprobeerd. Maar als ik bijvoorbeeld een kunstenaar ben, A, zou ik graag de mogelijkheid willen hebben om ervoor te kiezen dat mensen geen kunst in mijn stijl genereren. En B, als ze wel kunst in mijn stijl genereren, zou ik graag een economisch model daaraan gekoppeld willen hebben.”

– Sam Altman, CEO OpenAI

Klinkt lief, maar Fridman vroeg niet verder over die zin ‘we hebben verschillende modellen geprobeerd.‘ Wat is er geprobeerd en met wie dan? Welke website, YouTuber of Instagrammer is betaald voor het feit dat OpenAI waarschijnlijk, want ook dat werd niet besproken, hun data heeft gekopieerd en ingevoerd in hun systeem? De filmstudios willen graag de gages van acteurs en crews beperken door Sora te gebruiken, maar hoe worden zij dan vergoed als hun werk op een slinkse manier wordt hergebruikt?

Supercar gemaakt door… Sora? Of toch Bugatti?

Kijk eens naar deze prachtige met Sora gemaakte video die OpenAI deelde op Instagram: zouden Bugatti en Audi hun toestemming hebben gegeven, laat staan gecompenseerd worden, voor de overduidelijk door deze merken geinspireerde beelden?

Een interessanter inkijkje in de gedachten van een leidende AI-ontwikkelaar dan de podcast met Altman is dit portret van Demis Hassabis, de baas van het AI-project bij Google. Alleen de intro is al speelfilmwaardig:

“Demis Hassabis staart intens door het scherm als ik hem vraag of hij Google kan redden. Het is vroeg in de avond in zijn geboorteland het Verenigd Koninkrijk en de oprichter van DeepMind werkt overuren. Zijn door Google overgenomen AI-onderzoeksinstituut leidt nu de volledige AI-onderzoeksinspanning van het bedrijf, na de inlijving van Google Brain afgelopen zomer, en de taak die voor hem ligt is immens.”

Google draait nog lekker

Het klopt dat OpenAI en andere slimme chatbots een existentiële bedreiging vormen voor Google, maar Gemini is zeker niet kansloos. Vooral omdat Gemini gratis kan worden ingezet terwijl OpenAI een abonnement moet vragen om te overleven, want het bedrijf heeft elk miljardje nodig. Die Altman is geen goedkope jongen, maar daar kom ik nog op terug. Naar de cijfers kijkend hebben de financiële prestaties van Alphabet, het moederbedrijf van Google, niet geleden onder de opkomst van OpenAI: 

Kwartaal | Omzet   | netto winst 
Q4 2022   | 76.05     | 13.62                    
Q4 2023   | 86.31     | 20.69                     

Dit zijn bedragen in miljarden dollars, waarmee de verwachte omzet van Alphabet dit jaar richting de driehonderdvijftig miljard dollar gaat. Dat is vergelijkbaar met het BNP van Colombia of Denemarken, dus de overlijdensberichten van Google zijn ietwat prematuur.

Ben ik overigens de enige die denkt, bij het lezen dat Hassabis een Chinees-Singaporese moeder heeft en een Grieks-Cypriotische vader: ‘wat leuk, hoe zullen die elkaar ontmoet hebben?’ 

Stemkloon nog even niet publiek, i.v.m. stemmen?

Terug naar OpenAI, dat bekend maakte een stemkloon-toepassing te hebben gemaakt, maar op dit moment alleen voor een selecte groep bedrijven, vanwege de gevaren van misbruik.

We erkennen dat het genereren van spraak die lijkt op de stemmen van mensen ernstige risico’s met zich meebrengt, vooral belangrijk in een verkiezingsjaar,” aldus OpenAI, dat beweert dat het de stem van iemand kan nabootsen met slechts vijftien seconden opname van een persoon die praat.

Er wordt al onderzoek gedaan naar een incident waarbij duizenden kiezers tijdens de Democratische voorverkiezingen in New Hampshire ‘robocalls’ ontvingen van president Biden – tenminste, dat dachten ze, want hij was het niet. Al kan Biden zich ook vergist hebben, wat regelmatig schijnt te gebeuren.

Volgens ChatGPT gaat Stargate er zo uitzien. 

Een datacenter van honderd miljard

De fenomenale site The Information had weer een primeur: Microsoft en OpenAI werken aan een datacenter van liefst honderd miljard dollar voor een AI-supercomputer met de heerlijk pretentieuze naam Stargate. Dit in een poging de afhankelijkheid van Nvidia te verminderen.

Nauwkeuriger lezend valt de wijze van afronden op door de journalisten die erover berichten: blijkbaar wordt gerekend op koste van ‘meer dan honderdvijftien miljard dollar’, maar dat kopt minder lekker en daarom wordt omlaag afgerond naar honderd miljard. Voor die vijftien miljard achter de komma kunnen normaal gesproken dertig joekels van datacenters worden gebouwd. In AI is alles groter en duurder; maar een paar honderd keer duurder?

Elon Musk en Amazon zijn er ook nog

Musk maakte op X bekend dat zijn nieuwste AI-chatbot, Grok 1.5, volgende week beschikbaar is en beter wordt dan alle AI-modellen, maar dat zei hij bij de presentatie ook over de kwaliteit van de Tesla Cybertruck voordat enkele seconden later het raam verbrijzelde. Kortom, we gaan het zien.

Amazon maakte bekend bijna drie miljard dollar te investeren in OpenAI-concurrent Anthropic, maker van AI-chatbot Claude. Ik genoot van de manier waarop de Amazon-man de journalist nauwelijks de kans bood een vraag te stellen en zijn hele persbericht opdreunde, ogenschijnlijk zonder te ademen. Je ziet hem lachen.

Open source AI-model: Databricks

In het titanengevecht tussen OpenAI/Microsoft, Google, Amazon en Meta is het prettig dat startup Databricks erin is geslaagd een krachtig open source AI-model te ontwikkelen. Hopelijk blijkt dit een serieuze optie voor startups en grote bedrijven om zonder afhankelijkheid van de Big Tech titanen nieuwe AI-applicaties te ontwikkelen.

Laatste opvallende feit: tussen alle oproepen voor software startups bij de leidende startup incubator Y Combinator, de oud-werkgever van Sam Altman, stond een oproep om ouderwetse productie terug te halen naar de Verenigde Staten. Het is inderdaad wel handig als mensen iets kunnen bouwen, wanneer er ruim honderd miljard in een nieuw soort datacenter wordt gestopt. Daarin heeft Elon Musk gelijk: er is heel veel aandacht voor ontwerp, maar te weinig voor productie. Microsoft en OpenAI gaan dat ervaren als ze daadwerkelijk een megadatacenter in combinatie met een supercomputer gaan bouwen. Dat is iets heel anders dan een grote X-Box.

Spotlight 9: Cathie Wood reddende engel Tesla

Een oersaaie beursweek, waarin Tesla opeens stijgt na een gruwelkwartaal

In een tot dusver dramatisch jaar, waarin Tesla bijna dertig procent verloor van de beurswaarde en daarmee het slechtst presterende aandeel werd in de S&P 500, steeg het aandeel TSLA deze week opeens ruim vijf procent.

Cathie Wood’s Ark Innovation kocht op maandag voor achtentwintig miljoen dollar TSLA en alsof dat nog niet genoeg was, sloeg Ark op donderdag nog wat aandelen Tesla in voor veertien miljoen dollar. Eerder deze maand publiceerde Ark een juichende analyse van Tesla waarop Musk op X kort reageerde met:wow.’

Ark Invest heeft ongeveer evenveel haters als fans maar durft in elk geval met opvallende publieke bespiegelingen te komen. Hopelijk krijgt Ark gelijk met deze optimistische blik op de nabije toekomst:

“Techno-economische discontinuïteit is een proces waarbij technologische doorbraken plotselinge en ongekende transformaties teweegbrengen. Dergelijke discontinuïteiten deden zich voor tijdens de tweede industriële revolutie na de introductie van de verbrandingsmotor, elektrificatie en telefonie. Wij geloven dat er nu een soortgelijke, ongekende technologische bloei aan de gang is. ARK identificeert vijf innovatieplatforms – Publieke Blockchains, Multiomische Sequencing (simultane analyse van verschillende typen data in moleculaire biologie, aldus ChatGPT – MF), Energieopslag, Robotica en Kunstmatige Intelligentie – als de gebieden van technologische fermentatie die vandaag de meest betekenisvolle convergenties creëren. Het zijn de opkomende “algemene doeltechnologieën” waarvan wij geloven dat ze economische groei zullen transformeren en versnellen.”

– Ark Invest

Dat is een erg positieve visie, maar wel sterk gericht op economische vooruitgang. Als deze economische groei gepaard kan gaan met de ontwikkeling van technologie die grootschalige verwijdering van CO2 uit de atmosfeer mogelijk maakt, is er hoop voor de wereld.

Ik hoor graag je reactie en tips en opmerkingen zijn altijd zeer welkom.

Fijne zondag, tot volgende week!

Categories
AI technologie

Microsoft-OpenAI aan de winnende hand, spannen Google en Apple samen?

Het Amerikaanse ministerie van justitie opent het vuur op Apple. Beeld gemaakt met Midjourney.

Microsoft lijft Inflection.ai in en verzamelt rond OpenAI veel toptalent; antwoorden Apple en Google door Gemini te bundelen in de iPhone?

Consolidatiegolf in AI gestart

Inmiddels lijkt zich in de AI-markt in sneltreinvaart te voltrekken wat er zo’n twintig jaar geleden langzaam bij zoekmachines gebeurde: de kleintjes stoppen ermee of worden overgenomen, tot er nog één dominante speler over is met tachtig procent marktaandeel. De rest deelt de kruimels. Microsoft was met Bing de kruimeldief, wil dat met AI vermijden en heeft daarom Inflection.ai overgenomen, maker van de onbegrijpelijke chatbot Pi. Een rare actie omdat Microsoft al grootaandeelhouder is van marktleider OpenAI, dus hoe en waarom gebeurde dit?

“Anonieme bronnen vertellen The Information dat Microsoft ongeveer 650 miljoen dollar neertelt: 620 miljoen dollar voor niet-exclusieve licentiekosten voor de technologie (wat betekent dat Inflection vrij is om het elders in licentie te geven) en dertig miljoen dollar zodat Inflection ermee instemt om niet te procederen over het werven van personeel door Microsoft, wat ook de mede-oprichters Mustafa Suleyman en Karén Simonyan omvat.”

Wacht: Microsoft betaalt dus een soort schadevergoeding voor het overnemen van personeel van een bedrijf waarin het zelf investeerde?

Inflection was na Google Gemini, Anthropic, Mistral, Grok, dan een hele tijd niets, en pas daarna een concurrent van OpenAI. Opgericht in 2022 wist Inflection ruim een miljard dollar op te halen van investeerders, op een waardering van vier miljard dollar. Investeerders waren ondermeer Bill Gates, Microsoft zelf, voormalig Google CEO Eric Schmidt, Nvidia en nog wat bekende spelers.

Een goeie dag, in elk geval voor Reid Hoffman

De overname van Inflection door Microsoft was een knap potje snelschaken van Reid Hoffman, die op het door hemzelf opgerichte (en aan Microsoft verkochte) LinkedIn vrolijk meldde dat het een hele goede dag was voor iedereen. Maar als Inflection.ai pas nog vier miljard waard was en nu zijn kroonjuwelen verkoopt voor zeshonderd miljoen plus zakgeld, hoe is dat dan een goeie dag voor iedereen?

Een korte wedstrijdanalyse luidt dat Hoffman als commissaris van Microsoft natuurlijk wist dat de AI-race door Microsoft niet mag worden verloren en er een groot talententekort is in de AI-wereld. OpenAI is de magneet waar de meesten willen werken, ook omdat de aandelen in een aantal maanden zijn ‘vertigtiefvoudigd’ naar de stratosferische waardering van 80 miljard dollar. Daardoor hadden Inflection.ai en Microsoft steeds meer moeite toptalent aan te trekken.

Hoffman had Inflection.ai opgericht met Mustafa Suleyman, die eerder succesvol was met AI-bedrijf DeepMind, dat hij verkocht aan Google. Waarschijnlijk waren Suleyman en Hoffman tot de conclusie gekomen dat Inflection.ai, ondanks het geïnvesteerde miljardje, het niet ging redden tegen OpenAI en Google Gemini, die er tientallen miljarden tegenaan smijten.

De logische oplossing was dat Suleyman hoofd werd van de AI-divisie van Microsoft, verantwoordelijk voor alle AI-producten en AI-onderzoek van Copilot, Edge en Bing. Microsoft CEO Nadella is tevreden met versterking van zijn team onder leiding van de nieuwe aanvoerder Suleyman, die op deze manier uit de grijpgrage handen van Google DeepMind/Gemini werd gehouden.

De AI-wedstrijd lijkt uit te draaien op een titanenstrijd tussen Microsoft en Google, waarbij eerstgenoemde op voorsprong is gekomen. Met het belang in en de samenwerking met OpenAI en de recente investering in Mistral, dat ook gebruik gaat maken van het Microsoft Azure-platform, plus een snel groeiend eigen AI-team onder leiding van Suleyman, beschikt Microsoft over de sterkste selectie.

Google is zeker nog niet kansloos, maar op dit moment wel het Manchester United van de AI-competitie: een grote naam, met een moeizaam formulerende leider van een zwalkend team dat wisselvallige resultaten boekt. Vandaar de opwinding die deze week ontstond toen het leek alsof Google gaat samenwerken met Apple. 

Google en Apple, een gedwongen huwelijk?

Google en Apple zijn elkaars tegenpolen in Silicon Valley. Apple is planmatig, minutieus bijna, met een succespercentage per uitgebracht product van bijna honderd procent. Google was het paradijs voor blootsvoets lopende neo-hippies, bekend van de moonshots, waar ooit een product werd geïntroduceerd dat enkele dagen later werd stopgezet omdat het senior management van niets wist.

Er mislukt bij Google zoveel dat er websites aan zijn gewijd: Killed By Google en Google Cemetery. Dat maakte niet uit, want de zoekmachine verdient zoveel geld dat alle mislukkingen afrondingen zijn achter de komma.

De verrassing in nerdland was groot toen deze week een foto ‘uitlekte’ van Apple CEO Tim Cook en Google CEO Sundar Pichai, samen aan de dis, verwikkeld in serieus gesprek.

Cook en Pichai, super gezel mozzarel, maar wel in 2017

Insiders, u kent ze wel, de voormalige social media experts op Twitter en LinkedIn die zich hadden omgekat tot NFT goeroe, daarna life coach werden en sinds kort AI-crypto-kenners zijn, zij dus, die wisten het zeker: Google Gemini zou worden ingebakken in de nieuwe iPhone 16. Het kan niet anders!

Tot de foto fake bleek, tenminste: daterend uit 2017. Maar toen was de geest al uit de fles. Apple heeft geen AI-product op de markt en Google Gemini heeft het moeilijk tegen Microsoft en OpenAI, dus Cook en Pichai zouden er goed aan doen de strijdbijl te begraven in de iPhone versus Android oorlog en samen ten strijde te trekken tegen het Microsoft/OpenAI-kamp.

Klinkt op zich logisch, ook omdat Google aan Apple al 36% betaalt van de omzet die het genereert uit bezoek dat via Apple’s Safari browser binnenkomt en de concurrenten dus al een vruchtbare samenwerking hebben. Alleen verscheen deze week een ongenode gast op het toneel: Uncle Sam, in de hoedanigheid van het Amerikaanse ministerie van Justitie.

The United States versus Apple

‘Mededingingsovertreding.’ Dat is de officiële benaming in het Nederlands voor ‘anti-trust’. Het is niet verboden om een monopolie te hebben, maar het is wel verboden dat monopolie te gebruiken om toetreding door mogelijke concurrenten van nieuwe markten tegen te gaan. 

Precies daarvan, het gesloten houden van de iPhone voor mogelijke concurrenten, wordt Apple beschuldigd door het ministerie van Justitie en een groot aantal staten, in een aanklacht die verrassend goed leesbaar is. Pagina drie lijkt wel de opening van een John Grisham-thriller, waarin een e-mail van een topmanager aan Steve Jobs wordt geciteerd, inclusief het antwoord van Jobs zelf. Het is alsof Justitie probeert om Jobs postuum aan te klagen.

Techcrunch heeft de zaak goed samengevat en The Verge licht toe waarom consumenten de dupe zijn geworden van de handelswijze van Apple, dat zelf ook snel reageerde met een toelichting. Reuters stelt terecht dat het resultaat van de zaak kan zijn dat de iPhone gebruiksvriendelijker wordt voor consumenten: opener, zelfs als Apple de zaak wint of schikt.

Het is namelijk helemaal geen uitgemaakte zaak dat Apple gaat verliezen: “De fundamentele aanname die justitie lijkt te hebben, is dat Apple moet samenwerken met zijn concurrenten om die concurrenten in staat te stellen met Apple te concurreren,” aldus een juridisch expert. “Dat is de mededingingswet achterstevoren.”

Drijft slecht nieuws Apple in de armen van Google?

Alsof de rechtzaak nog niet voldoende slecht nieuws was, toonde een onderzoeksteam aan dat de fenomenale silicon chip van Apple, het paradepaardje dat het mogelijk maakte om Intel overboord te gooien, een ernstig beveiligingslek heeft. Terwijl Apple er juist al decennia prat op gaat dat het zoveel veiliger is dan de Windows-architectuur.

Gelukkig is de mogelijk getroffen groep relatief klein, omdat je om het lek te openen eerst zelf specifieke software moet downloaden en draaien op je Mac. Toch werd het hierdoor een week van vlek op vlek voor Tim Cook en de appelaars.

De geest is intussen uit de fles en gaat niet meer terug, kijk maar:

  • Bloomberg: Apple in gesprek met Google om AI te bouwen in de iPhone
  • CNET: Google Gemini op de iPhone wordt het mainstream moment van AI

Een eventuele samenwerking met Google om Gemini mee te leveren met de iPhone 16 en het nieuwe besturingssysteem iOS 18, zou de beurskoers van Apple nieuw leven kunnen inblazen. Waar de S&P 500 het laatste jaar met ruim tien procent steeg, daalde het aandeel Apple met ruim zeven procent. Pijnlijk voor het bedrijf dat lange tijd het meest waardevolle bedrijf ter wereld was. Meer daarover in Spotlight 9, dat ik apart op mijn site heb geplaatst om van deze nieuwsbrief geen digitale variant van de Dode Zeerollen te maken.

Conclusie: Gemini op iPhone = OpenAI in Windows

Alle mogelijke rechtzaken en onderzoeken ten spijt, zou een eventuele bundeling van Google Gemini met iOS en de iPhone 16 alle ruimte geven aan Microsoft om hetzelfde te doen met OpenAI.

Omdat Windows Mobile ongeveer net zo succesvol is geworden als de Kermit, de Segway en het vrouwencondoom, betekent het voor Microsoft en OpenAI dat ze op mobiele apparaten vrijwel kansloos zijn tegen de combinatie Apple-Google en hun iPhone-Android toestellen.

Microsoft Windows is op de markt voor desktop computers nog steeds marktleider met ruim zeventig procent marktaandeel. Daarnaast lopen zich rondom het AI-speelveld al een tijd een aantal nieuwe, bijzondere spelers warm: het is de verwachting dat de staatsfondsen van Abu Dhabi en Saudi-Arabië gaan meespelen met minimaal enkele tientallen miljarden, terwijl ook Singapore uit de dug out lijkt te komen.

De vraag is bij welk kamp deze landenteams zich zullen aansluiten. Microsoft/OpenAI lijkt de meest actieve club die al jaren werkt aan het opbouwen van banden in die regio’s, met hulp van Ben Horowitz, mede-oprichter van het machtige investeringsfonds Andreessen Horowitz.

Elke illusie die Europa zich maakt dat het nog een rol van betekenis kan spelen in de AI-markt, is hiermee van de baan. Het is aannemelijk dat de hoogwaardige Europese AI-bedrijven allemaal zullen worden opgeslokt door de Amerikaanse giganten, al dan niet met ondersteuning van Arabisch en/of Aziatisch geld.

Spotlight 9: Apple koersval en de week van Nvidia en Reddit

Meer over de desastreuze koersval van Apple in het laatste jaar, nog niet eens in vergelijking met de andere techbedrijven maar vergeleken met de klassieke S&P 500, in de beleggingsrubriek Spotlight 9. Daarin ook meer over de onverwacht succesvolle beursgang van de populaire, maar verlieslijdende website Reddit, een mogelijk onderzoek van de SEC naar Ethereum dat de cryptokoersen drukte en uiteraard aandacht voor Nvidia, dat afgelopen week een spectaculaire bijeenkomst had voor ontwikkelaars waar CEO Jensen Huang liefst twee uur lang innovaties presenteerde met maar één conclusie: de opmars van Nvidia zet door.

Blackwell is geen chip, maar een platform’ aldus Nvidia CEO Jensen Huang die vervolgens twee chips toont: links de Blackwell en rechts de Hopper H100.

Super Mario update en een eigen theme song

Tot slot nog een update over de nieuwsbrief van vorige week. Ik uitte mijn verbazing over het feit dat Google Gemini niet eens wil zeggen in welke landen dit jaar verkiezingen plaatsvinden, om vooral geen politieke informatie te hoeven verstrekken, maar wel een opvoedkundig pamflet produceerde op mijn vraag wat die Super Mario in zijn hoofd haalde toen hij prinses Perzik wilde redden.

Alleen linkte ik per abuis naar een ander antwoord, terwijl dit is wat Google Gemini daadwerkelijk zei over Super Mario. Jawel: de Googlers hebben Gemini ingefluisterd dat Super Mario gaat over teamwork en dat de prinses en Mario ook vrienden kunnen blijven. Misschien was Mario dan toch geen Italiaan.

Een ander heikel punt was de verkoop door General Motors van het rijgedrag van zijn klanten aan verzekeraars. Wie hield van een sportbochtje op zijn tijd, kon aan het eind van het jaar door zijn autoverzekering gefeliciteerd worden met een fors hogere premie. Na een golf van kritiek heeft GM aangekondigd direct te stoppen met de verkoop van het rijgedrag. Uitstekend!

Dan de verrassing van deze week, dat is is ongetwijfeld Suno, de verbluffende AI-dienst waarmee iedereen een stukje tekst kan intikken en er subiet een twee minuten durend liedje uitrolt. Schijnbaar behouden alleen betalende abonnees de rechten op hun muziek, dus dat kan nog wat gedoe opleveren met de gratis gebruikers. Dank aan Frank van Hoorn en aan Michiel Schoonhoven die me allebei tipten!

Speciaal voor deze zondagochtend componeerde ik – want dit is het nieuwe componeren – geheel eigenhandig drie varianten van een heuse theme song van deze nieuwsbrief:

Ik hoor graag je reactie hier.

Fijne zondag, tot volgende week!

Categories
AI crypto technologie

Spotlight 9: de week van Nvidia en Reddit

Rechts de Hopper H100 en links Blackwell. Lijkt voor een platform verdomd veel op een chip.

Nvidia laat zien dat het voorlopig onverslaanbaar is

‘Blackwell is geen chip, maar een platform’.

– Nvidia CEO Jensen Huang

Dat was de belangrijkste boodschap van Nvidia CEO Jensen Huang afgelopen maandag tijdens zijn liefst twee uur (!) durende presentatie op de Nvidia developer conferentie GTC AI. Reuters vatte de belangrijkste nieuwsfeiten goed samen, wie enigszins op de hoogte wil blijven van de ontwikkelingen op het gebied van AI raad ik vooral aan om de korte samenvatting van de speech van Huang te bekijken. Alle dappere teksten van Google, Microsoft en Amazon ten spijt: het lijkt er niet op alsof een andere partij de komende jaren de prestaties van Nvidia-chips zullen kunnen evenaren.

De robotica-kant van Nvidia wordt ook steeds interessanter. CNET maakte deze mooie video waarin het de aanpak van Nvidia vergelijkt met de strategie van Tesla op het gebied van robots.

Super Micro wordt welkom geheten in de S&P 500 met een klap van -12.29%

Waarschijnlijk waren de hoge verwachtingen al ingeprijsd in de koers, want het aandeel Nvidia deed het de rest van de week niet spectaculair. Sterker nog, Broadcom steeg sneller maar dat werd overschaduwd door de strapatsen van Super Micro: dat werd door de enorme koersstijging van het laatste jaar opgenomen in de S&P 500, maakte bekend financiering aan te trekken en vervolgens kelderde het aandeel SMCI ruim 12%.

Apple verliest ruim van de S&P 500

Het is nog geen paniek bij Apple, maar bij elk ander bedrijf zou de stormbal worden gehesen als je het 17% slechter doet dan de S&P 500.

Het is aardig om gezien alle ontwikkelingen bij Apple ook even naar het aandeel te kijken. Dat presteert dramatisch, puur omdat beleggers geen groei meer zien en nieuwe producten die serieuze impact hebben op de omzet nog niet zijn gepresenteerd. Maar een koers-winstverhouding van 26 is bijzonder laag, zelfs in ogenschouw nemend dat Microsoft een koers-winstverhouding heeft van 36. De winstmarge van Microsoft is hoger; toch lijkt bij beleggers vooral het gebrek aan omzetgroei Apple parten te spelen.

Apple leidt onder gebrek aan vertrouwen bij beleggers, bij Bitcoin en Ethereum wordt winst genomen na de spectaculaire stijgingen van de laatste maanden.

Verder was het een weinig spectaculaire week voor de leidende techaandelen. In de cryptowereld wordt met angst en beven gekeken naar een waarschijnlijk onderzoek van de Amerikaanse beurswaakhond SEC naar Ethereum, waarbij wordt onderzocht of Ethereum moet worden geclassificeerd als een ‘effect’, een security. Dat zou betekenen dat alle reguliere effectenwetten van kracht worden voor Ethereum en dat zou de koers sterk drukken.

Reddit opent sterk en daalt de tweede dag

Reddit ging deze week naar de beurs en opende onverwacht sterk, aan de bovenkant van de verwachte koers: het aandeel werd geprijsd op $34 als openingskoers. De eerste koersdag werd afgesloten op $50,44 hetgeen een ronduit spectaculaire eerste koersdag mag worden genoemd, maar sloot de tweede dag lager, op $46.

Het aandeel Reddit is voor speculanten. Websites die op advertising draaien en niet het advertentievolume van Meta of Google hebben (zie Elon Musk’s X) kampen met structurele tegenwind, dus de grote verliezen van Reddit zijn logisch. Daarom is de beurskoers ronduit verrassend te noemen. RDDT is niet echt een value stock te noemen.

Categories
AI crypto NFT's technologie

Nvidia ‘s werelds meest waardevolle bedrijf? En Ethereum gaat Bitcoin achterna

Vaak moet er iets gebeuren, voordat er iets gebeurt.’ Het is één van mijn favoriete citaten van Johan Cruijff. Ik moest eraan denken toen afgelopen week beursanalisten, een beroepsgroep met hetzelfde maatschappelijk nut als handlezers en koffiedikkijkers, met de voorspelling kwamen dat Nvidia nog dit jaar Apple en Microsoft kan inhalen als het meest waardevolle bedrijf ter wereld. Zonder analyse waarom en hoe dit kan, is het scorebordjournalistiek van de ergste soort. De enorme koersstijging van Bitcoin naar het hoogste niveau ooit, wordt uiteraard liefst verzwegen door de meeste beursanalisten. Terwijl die koers alleen is gebaseerd op vraag en aanbod, zonder onderliggende producten zoals Nvidia. Lijkt een stuk makkelijker te analyseren. Toch zwijgen de meeste analisten. Toeval? Nee, want toeval is logisch, zei Cruijff al.

In een halfbakken poging tot zelfanalyse heb ik opgezocht wat ik zelf heb geschreven over Apple, Microsoft en Nvidia sinds ik een jaar geleden begon met deze nieuwsbrief. Samen met OpenAI, maker van het revolutionaire ChatGPT, zijn het de enige bedrijven die ik meer dan dertig keer heb besproken.

Nvidia is meer dan hardware

Het is terugkijkend duidelijk dat ik zelf moeite had te begrijpen waaruit de voorsprong bestond die Nvidia heeft opgebouwd; want de kloof met de concurrentie wordt veroorzaakt door veel meer dan alleen de productie van hele snelle processoren, de Graphics Processing Unit (GPU’s) die het motorblok vormen van de AI-software.

Deze nieuwsbrief is te kort en ik mis de technische expertise om diep in gaan op de ‘software-schil’ die Nvidia bijna stiekem heeft opgetrokken rond zijn hardware, waardoor het complexer is dan het lijkt voor klanten om met apparatuur van andere leveranciers dezelfde resultaten te behalen. Maar het is handig om in het achterhoofd te houden als er weer een analist zwetst dat Google, Microsoft en Amazon binnen enkele jaren vergelijkbare prestaties zullen leveren als Nvidia.

Want naast het ontwerpen en het leveren van prestaties in een laboratium, moeten dit type AI-applicaties worden getest in de echte wereld voor allerlei verschillende soorten toepassingen, waarna optimalisatie volgt (ik vind het zelf ook geen Mulisch-achtig betoog, maar blijf bij me) en tenslotte moet een chipfabrikant de GPU’s nog weten te produceren in volume en na verkoop weten te ondersteunen. Dat produceren, verkopen en ondersteunen is misschien wel moeilijker dan het ontwerpen. Ik ben in principe ook een hele goede zanger, maar in de praktijk rent mijn hond weg na drie noten te hebben gehoord.

Elke dag vergroot Nvidia de kennisvoorsprong, omdat het al jaren met al die AI-klanten aan de slag is. Terwijl Google, Microsoft en Amazon nog aan de gebruikerskant zitten. Het is alsof je als klant bij de bakker besluit op een dag zelf een bakkerij te beginnen. Dan zijn het ondernemingsplan en de recepten ook niet de onderdelen die het verschil maken: de crux zit in het maken en verkopen, dat geldt bij het bakken van croissantjes en van computerchips.

De koersontwikkeling van Nvidia, Apple en Microsoft in de laatste 365 dagen.
 

Conclusie: Nvidia maakt goede kans om binnen een jaar nog een biljoen aan marktwaarde toe te voegen en Apple en Microsoft te onttronen als meest waardevolle bedrijf ter wereld. Een positie die het dan een tijd zal kunnen behouden. Zodra Nvidia qua bedrijfswaarde Apple en Microsoft is voorbij gestoken, zal het grote publiek (en dus de meeste media en politici) pas beginnen te begrijpen dat er een maatschappelijke doorbraak heeft plaatsgevonden.

Ik beweer niet, zoals weleens wordt geopperd, dat AI een met de uitvinding van de stoommachine vergelijkbare doorbraak is. Dat was wel het geval bij de uitvinding van de personal computer in combinatie met internet, waardoor een groot deel van de wereld overging van de industriële naar de digitale samenleving. De kans is aanzienlijk dat massale adoptie van AI-toepassingen dezelfde impact zal hebben op de samenleving, als ooit de introductie van de lopende band. Ofwel, een hogere arbeidsproductiviteit die wordt gekoppeld aan minder procesmatige arbeidsplaatsen, minder arbeidsuren en kortere werkweken voor de meeste deskjockeys. De vraag is of het gemiddelde salaris op peil blijft, of dat wordt gekozen voor hogere bedrijfswinsten.

AI in het bejaardenhuis

De toepassingen van AI reiken veel verder dan in eerste instantie werd gedacht. Uiteraard zullen veel administratieve functies, feitelijk alle procesmatige functies waarbij een inschatting wordt gemaakt op basis van bestaande data, worden vervangen door AI. Die stoffige assurantieverkoper die ‘s avonds na het eten langskomt in zijn slechtzittende pak met twijfelachtige stropdas, kan slechter interpreteren wat de vereisten van de klant zijn dan een AI-toepassing waarin alle huidige polissen en alle claims van de laatste vijftig jaar zijn opgeslagen.

Het doet terugdenken aan de doorbraak van het world wide web in 1993 na de lancering van de Mosaic-browser en de periode vijftien jaar geleden, nadat de eerste iPhones en Android-telefoons werden geïntroduceerd. De laatste twee innovaties, smartphones en internet, vormen de drager voor de huidige technologische revolutie, want zo moeten we AI inmiddels wel noemen. Zoals er toen voor alles een mobiele app werd ontwikkeld, wordt nu getracht overal AI in te verwerken.

Daar zit oma dan, in een tehuis met een AI-pop op schoot.
 

Op MWC in Barcelona werden een paar wonderlijke innovaties gepresenteerd, waarbij de door AI-aangedreven poppen voor bejaarden op veel bezoekers een onuitwisbare indruk maakten. Wie $3.500 voor een Apple Vision Pro niet duur vindt, koopt voor oma toch vast een Hyodol van $1.800? Lijkt absurd, maar de AI-bot in de gedaante van een zesjarig kind blijkt effectiever bij het herinneren dat oma een pilletje moet nemen, moet blijven bewegen en het fornuis moet uitzetten.

Vernieuwen is voor iedereen lastig

De meeste innovaties op AI-gebied zullen mislukken, zoals van alle innovaties het merendeel mislukt. Apple is gelukkig gestopt met het ontwikkelen van een eigen auto en schrijft de geïnvesteerde $10 miljard af als een afronding na de komma. De wereld had absoluut geen behoefte aan een nieuwe autofabrikant. Het wordt interessant om te zien of Apple erin slaagt AI op een nuttige manier te verwerken in de grootste geldmaker van het bedrijf: de iPhone.

Er wordt veel gedaan alsof Google op AI-gebied de kok heeft horen fluiten omdat ie niet weet waar de lepel hangt, maar dat is onzin. Inhoudelijk heeft Google grote stappen gezet en Google Gemini was een reuzenstap. Alleen de bedrijfscultuur van Google blijkt weerbarstig en niet functioneel bij het ontwikkelen van baanbrekende innovaties, zoals ik de laatste twee weken al beschreef.

Jurist David Kiferbaum vertrok en schreef een pijnlijk verslag over hoe het is om te werken in een omgeving waarin politieke correctheid wordt verkozen boven feitelijke correctheid. Aanrader om te lezen: How Google blew up. (Overigens blijkt uit Kiferbaum’s LinkedIn dat hij ook een tijdje bij Morrison & Foerster heeft gewerkt, het advocatenkantoor met de meest toepasselijke URL ooit: mofo.com)

Spotlight 9? Twee Spotlights: Bitcoin en Ethereum

Het was déjà vu, all over again, zoals de Amerikaanse citatenmachine Yogi Berra ooit zei: Bitcoin bereikte een nieuwe recordhoogte en toen volgde er een harde correctie.

Bitcoin en Ethereum steken erboven uit; Ethereum is ook op weg naar een record

Vervolgens was de meest gestelde vraag op Whatsapp, tijdens verjaardagen en in voetbalkantines: is het te laat om nog in crypto te stappen?

Ik denk niet dat het te laat is om in te stappen en dat we juist aan het begin staan van massale adoptie. Opnieuw herhaal ik het advies uit 2017, dat is een paar hype-cycles geleden, van de legendarische investeerder Fred Wilson (Twitter, Tumblr, Zynga, Etsy, Coinbase enz), dat hij gaf op basis van het profiel van de belegger:

  • jonge, agressieve risiconemer – 10% van het nettovermogen in crypto
  • ervaren belegger op zoek naar een hoog presterende portefeuille – 5% van het nettovermogen in crypto
  • gemiddelde belegger, enigszins conservatief, maar met enige risicobereidheid – 3% van het nettovermogen in crypto
  • gepensioneerde die de waarde van de portefeuille wil behouden en inkomen wil genereren – 0% van het nettovermogen in crypto

Een gedetailleerde, zorgvuldige en tegelijkertijd verwarrende typologie. Sommige bejaarden kunnen immers ontzettend goed een forse deuk oplopen, omdat hun huis al tot en met de geraniums is afbetaald. Terwijl veel jonge, agressieve risiconemers hun studieboeken moeten verkopen en Uber-chauffeur of Only Fans-er moeten worden als ze hun memecoins zien verdampen.

Want ik ken geen jonge agressieve knakkers die hun cryptogokjes tot 10% van hun netto vermogen weten te beperken, zoals Wilson adviseert. Om me heen zie ik jongeren eerder 90% van hun geld in crypto steken, maar dat kan een genetische afwijking in mijn familie zijn. Er is meer onderzoek nodig naar de investeringsbeslissingen van vrouwen; zijn er nog steeds minder vrouwen dan mannen in crypto, of zijn vrouwen er slimmer, want stiller over?

Hoeveel en in welke crypto?

Wanneer mensen mij vragen hoeveel ze in crypto moeten investeren, en dat is sinds begin dit jaar weer dagelijks, antwoord ik altijd met een tegenvraag: kun je ertegen als je alles wat je in crypto steekt, in rook ziet opgaan? Verdampen tot niets? En minstens even zo belangrijk: krijg je ruzie met je partner als je alles kwijtraakt?

De paar gekken doorzetters die dan nog over zijn, stellen altijd dezelfde vervolgvraag: ‘welke crypto moet ik kopen?’ Ook op die vraag was Fred Wilson zo vriendelijk antwoord te geven:

“Een gevarieerde set van crypto-assets zou bestaan uit Bitcoin, Ethereum, de andere grote laag-een-blockchains (Solana, Flow, Avalanche, Polkadot, Algorand, enz.), de grote DeFi-protocollen (Uniswap, Aave, Compound, enz.), opslagprotocollen (Filecoin, Arweave, enz.), telecommunicatieprotocollen (zoals Helium), sommige laag-twee-protocollen (zoals Stacks, Polygon, enz.), sommige gaming-assets (zoals Axie, Decentraland, enz.) en misschien wat NFT’s.”

Volg ik zelf het advies van Wilson? Nee.

Het verschil in waarde

Ik ben er al jaren van overtuigd dat er “iets enorms” uit de blockchain-innovaties zal komen. Decentralisatie en transparantie brengen een intrinsieke nieuwe waarde met zich mee die niet op andere manieren kan worden gerealiseerd. Helaas duurt het langer dan ik had gehoopt tot er een breed toegankelijke toepassing op basis van blockchain-technologie beschikbaar komt, die relevant is voor een groot publiek. Noem het de ChatGPT van blockchain, daarop is het wachten. Een dergelijke toepassing zou van grote maatschappelijke waarde zijn.

Ik geloof sterk in de cryptomarkt, maar ik heb niet (meer) het lef om te denken dat ik de winnaars kan kiezen. Dit is moeilijk gebleken bij elke ontwrichtende vooruitgang in de technologie. De uitdaging is om vroegtijdig mogelijke winnaars te identificeren. Daaruit volgt een financiële waarde van een innovatie; ontzettend fascinerend, maar voor mij persoonlijk minder interessant. Voor je het weet zit je uren te mijmeren over pieken, dalen en candles, zonder nog te weten over welke toepassing het eigenlijk gaat.

Uiteraard wil elke belegger met zo laag mogelijk risico een zo hoog mogelijk rendement behalen, dus misschien moet ik zelf maar toch een beleggingsportfolio aanmaken die wekelijks is te volgen. Ik hoor graag via mail, LinkedIn of X of je een dergelijke portefeuille interessant zou vinden. Sowieso zijn alle tips, opmerkingen en reacties zeer welkom.

Fijne zondag, tot volgende week!