Deze week onder andere:

• Zuckerberg graaft eigen graf in antitrustproces
• Europa mist kern met EuroStack 
• De ‘vriendschapsrecessie’ grijpt om zich heen
• Nieuwe onderzoeken bewijzen: AI blijft achter op elementaire onderwerpen.

Deze nieuwsbrief besteedt doorgaans disproportioneel veel aandacht aan de oprichters van techbedrijven. Want waar een CEO bij traditionele multinationals vooral een voorzitter van de raad van bestuur is die functioneert op basis van consensus, blijft in de technologiesector de oprichter vaak aan het roer met een, op z’n vriendelijkst uitgedrukt, relatief monomane bestuursstijl.

Het is vaak alles of niks en alle ballen op rood of zwart; denk aan Mark Zuckerberg die met Meta al jaren tientallen miljarden investeert in de metaverse, zonder enig aantoonbaar financieel resultaat. Een beslissing waarvoor een ingehuurde CEO allang was weggejonast. Het verbranden van een paar honderd miljard is tot daar aan toe, het is veel kwalijker als zo’n tech-bro CEO elementaire onderdelen van de democratie aantast, de mentale weerbaarheid van zijn gebruikers vermindert en de cohesie in de samenleving aanvreet omdat een algoritme als een echoput van je eigen mening meer advertentiekliks oplevert.

In het AI-tijdperk moeten de tech-bro’s nog veel stringenter worden gevolgd en, waar nodig, aan banden gelegd. Te vaak wordt vergeten dat vrijwel alle leidende figuren op AI-gebied deze tekst hebben ondertekend: ‘Het verminderen van het risico op uitsterven door AI zou een wereldwijde prioriteit moeten zijn, naast andere risico’s op maatschappelijke schaal zoals pandemieën en kernoorlogen.’

Verkeerd gebruik van AI zal niet alleen sociaal-maatschappelijke gevolgen hebben, maar tevens het economisch fundament van de wereld kunnen ontwrichten met alle geopolitieke ellende vandien. Dat is geen techno-doemdenken: waar het toe kan leiden als we de tech-bro’s lekker laten voortkachelen, komt op schrijnende wijze naar boven in de mededingingszaak (anti-trust) tegen Mark Zuckerberg’s Meta.

Zuckerberg mailde zijn eigen graf

In die zaak, die momenteel naar een hoogtepunt gaat, getuigde deze week Instagram-oprichter Kevin Systrom. Het was een ronduit verpletterende aanklacht tegen alles wat Zuckerberg tot nog toe over de kwestie heeft gezegd. Toch is het hele spoor aan emails dat naar boven blijft komen juridisch veel kwalijker voor Zuckerberg.

Cory Doctorow vat het bondig samen:

“Onthoud, de overname van Insta is alleen illegaal als Zuck hen kocht om concurrentie op de markt te voorkomen, en niet bijvoorbeeld om een beter product te maken. Het is moeilijk te bewijzen waarom een bedrijf iets doet, tenzij de CEO, oprichter en houder van de meerderheid van de stemgerechtigde aandelen expliciet stelt dat zijn strategie is om een systeem te creëren waarin het innoveren van nieuwe producten “niet veel tractie zal krijgen” omdat hij ze snel zal kunnen kopiëren.”

Geen probleem voor Zuckerberg, zou je denken, want hij zal toch niet jarenlang exact alles hebben aangekondigd in woord en geschrift, wat streng verboden is? Eh… wel dus.

Doctorow vervolgt daarom:

“Ladies and gentlepersons, I give you Mark Zuckerberg, founder and CEO of Meta an accused monopolist who cannot keep his big dumb fucking mouth shut.”

– Cory Doctorow

Want wat schreef Zuckerberg in diverse emails:

“[Instagram zou] kunnen kopiëren wat wij nu doen … Ik zie dit als een groot strategisch risico voor ons als we de fotomarkt niet volledig bezitten.”

Dit zijn niet de woorden van een CEO die denkt dat een ander bedrijf zijn eigen business aanvult, het zijn bekentenissen dat hij bang is dat ze met Facebook zullen concurreren. Facebook probeerde Insta te kopiëren. (Herinner je je Facebook Camera nog? Geen zorgen – niemand anders ook.)

Toen dat mislukte, mailde Zuck Facebook-bestuurders en schreef: “[De groei van Instagram is] echt beangstigend en daarom zouden we misschien moeten overwegen om er veel geld voor te betalen.”

Op dat moment schreef Zucks CFO – een van de volwassenen in de kamer, die probeerde de jongen-koning ervan te weerhouden over zijn eigen lul te struikelen – een waarschuwing naar Zuck dat het illegaal was om Insta te kopen met als doel “een potentiële concurrent te neutraliseren.” Zuck antwoordde dat hij inderdaad uitsluitend overwoog om Insta te kopen om een potentiële concurrent te neutraliseren.

Het is alsof deze man steeds zijn dictafoon oppakte, op “record” drukte en riep: “Hé Bob, ik bevestig hierbij de ontvangst van je memo van de 25ste over het mogelijke vermoorden van Fred. Je brengt enkele interessante punten naar voren, maar ik wilde nogmaals benadrukken dat deze moord een moord moet zijn, en dat die zo voorbedacht mogelijk moet gebeuren. Met vriendelijke groet, Zuck.”

Zuckerberg heeft al verloren? 

De experts lijken eensgezind van mening dat Meta daarom deze zaak gaat verliezen. Zuckerberg kocht Instagram en WhatsApp overduidelijk om een potentiële concurrent van Facebook uit te schakelen. Bij TikTok probeert hij dat niet, en dat is te danken aan het mededingingsproces van de FTC.

Dr. Nisheta Sachdev en ondergetekende bespreken het gevalletje Zuckerberg ook in de NFA Podcast. Om op de hoogte te blijven van nieuwe afleveringen kun je je hier abonneren op de NFA Podcast-nieuwsbrief op LinkedIn. Overigens verschijnt deze wekelijkse nieuwsbrief over technologie die je nu leest, ook in het Engels op LinkedIn. Abonneren daarop kan hier.

Eurostack denkt te klein en te regionaal

Deze week werd het Eurostack-plan gepresenteerd, waarmee Europa probeert zijn digitale afhankelijkheid van niet-Europese technologie te doorbreken omdat het zonder snelle en radicale actie dreigt op onherstelbare afstand van met name de VS en China te raken. Er waren een hoop blije Europese eieren die denken dat de voorgestelde 300 miljard Euro aan investeringen en verplichte Europese aanbestedingen hierop een substantieel positief effect zullen hebben.

Elk weldenkend mens met een blik die verder reikt dan wat je per bakfiets of trein kunt bereiken, heeft dezelfde kritiek op het plan: het bevordert techno-nationalistische impulsen. Kort gezegd: waarom zou je in hemelsnaam juist op het onbegrende digitale terrein, de soevereiniteit baseren op geografische landsgrenzen?

Wereldwijde strijd om digitale soevereiniteit

Het EuroStack-rapport mist de essentie: digitale soevereiniteit is geen Europese aangelegenheid, maar een mondiale strijd. De echte inzet gaat over wie de controle krijgt over onze data, onze infrastructuur en uiteindelijk onze vrijheden. Europa kan dit gevecht niet winnen door zichzelf op te sluiten achter bureaucratische grenzen. Wat nodig is, is een wereldwijde alliantie van landen die onwrikbaar vasthouden aan democratische waarden, privacyrechten, databezit door burgers en gedecentraliseerd bestuur.

Dit soort landen zijn veelal niet Europees, sterker nog: veel West-Europeanen verwerpen wetten die Oost-Europese EU-lidstaten als Polen, Hongarije en Slovenië hebben ingevoerd om autoritaire controle te versterken, minderheden te onderdrukken en de fundamenten van de democratische rechtstaat uit te hollen.

Het Eurostack-rapport rept over samenwerking tussen de EU met het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland, wat uiteraard prima is. Maar binnen de EU zelf heerst al grote verdeeldheid over interpretatie van fundamentele mensenrechten, laat staan dat we onze West-Europese oortjes moeten laten hangen naar wat sommige Oost-Europese EU-lidstaten verstaan onder privacy, gelijke rechten en databezit.

Geen Eurostack, maar een Open Global Stack

Een geloofwaardig antwoord op de technologische machtsgreep van autocratieën en Big Tech ontstaat niet zonder bondgenoten zoals Zuid-Korea, Singapore, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, Japan, Taiwan, Costa Rica en Uruguay, landen met een werkende democratische cultuur die in elk geval grotendeels overeenkomt met de West-Europese interpretatie van mensenrechten.

Deze landen moeten vanaf het begin als volwaardige leden worden uitgenodigd. Ze brengen niet alleen extra talent en innovatiekracht, maar tillen ook het gezamenlijke BBP van de EuroStack van ruim 20 naar ruim 30 biljoen dollar voor deze mondiale “Open Global Stack”. Alleen zo’n wereldwijde alliantie van sterke democratische landen zonder geografische beperkingen, heeft een kans om onafhankelijk van China en de VS een serieus technologisch alternatief te ontwikkelen.

Lees- en kijktips

Hierbij een aantal tips om deze zondag het nuttige en het aangename te verenigen.

• Allereerst: het ‘earnings season’ komt eraan.

Het moment dat de beursgenoteerde ondernemingen hun resultaten over het meest recente kwartaal publiceren. De beleggers zijn blijkbaar in blijde verwachting, want de tech-aandelen spoten omhoog deze week.

• Spa in Brooklyn gebruikt bitcoin mining voor hete baden         

In de week dat Bitcoin weer boven de $95.000 watertrappelde, werd door MIT Review de aandacht opnieuw gevestigd op een spa in New York die Bitcoin mining gebruikt om de baden te verwarmen. Wat me aan de foto’s vooral opviel is dat je er geen smetvrees moet hebben, want ik vind het een hoop mensen in een klein bad, bitcoin mining of niet.

• XPrize geeft $100 miljoen weg aan startups in CO2-verwijdering

Het door Elon Musk gefinancierde XPRIZE heeft de winnaars bekendgemaakt van de $100 miljoen XPRIZE Carbon Removal-wedstrijd, gericht op het aanpakken van klimaatverandering door oplossingen te stimuleren voor koolstofdioxideverwijdering (CDR) op gigaton-schaal.

Meer dan 1.300 teams uit meer dan 88 landen namen deel, waarbij de uiteindelijke winnaars werden gekozen uit 20 finalisten die elk voldeden aan de eis om in het laatste jaar van de competitie meer dan 1.000 netto ton CO2 te verwijderen. Het blijft bijzonder dat Musk deze wedstrijd tegen klimaatverandering financiert, terwijl de regering-Trump, waar hij actief aan deelneemt, zegt niet in klimaatverandering te geloven.

• Nobelprijs-winnaars leggen AI nog een keer uit

Eerder deze week was Demis Hassabis, bij Google de CEO van alle AI- ontwikkelingen, te gast bij 60 Minutes. Gisteren schoof zijn ex-collega, AI-goeroe Geoffrey Hinton, aan bij CBS Saturday Morning. Pikant, omdat Hinton ontevreden vertrok bij Google. Allebei aanraders om te bekijken, juist omdat hun blik op AI genuanceerd is, maar verschillend.

• AI-modellen struikelen nog steeds over wiskundige redenering

De nieuwste AI-modellen lossen eenvoudige wiskunde moeiteloos op, maar struikelen wanneer ze diepere wiskundige bewijzen moeten formuleren, zoals blijkt uit recent onderzoek naar gesimuleerde redeneermodellen. Ondanks grote marketingclaims tonen de resultaten duidelijk de wiskundige beperkingen van deze AI-systemen.

• RLVR blijkt geen echte vooruitgang voor LLM’s

Recent onderzoek toont aan dat Reinforcement Learning with Verifiable Rewards (RLVR) LLM’s niet helpt om nieuwe redeneervaardigheden te ontwikkelen. RLVR verhoogt de efficiëntie door modellen te sturen naar al bestaande goede strategieën, zonder hun capaciteiten echt uit te breiden. Sterker nog: het verkleint de reikwijdte van het redeneren.

Werkelijke kennisuitbreiding gebeurt volgens het onderzoek via distillatie, niet via RLVR. Er zal een beter trainingsparadigma nodig zijn om de redeneervaardigheid van LLM’s verder te brengen. Het gevaarlijke is dat gebruikers van deze modellen niet beseffen dat ze naar een beperking van het aantal mogelijke resultaten kijken.