Het is niet mogelijk om als de wereld in brand staat vrolijk over nieuwe innovaties te schrijven. Al helemaal niet als ‘s werelds meest verspreide innovatie van deze eeuw, sociale media, door terroristen en imbecielen wordt gebruikt om haat te verspreiden en vrede te voorkomen.
Historicus Yuval Noah Harari vatte op CNN de ellende treffend samen: het doel van Hamas en aanverwante clubs is simpel, namelijk ‘het vermoorden van elke kans op vrede.’ Het verspreiden van hun gruweldaden via social media is daarbij een bewuste tactiek. De haat en afkeer die de beelden oproepen zal bij velen elk gevoel van compassie, laat staan bereidheid tot compromis, met wortel en tak uitroeien. Precies de bedoeling van Hamas.
Het bleek op Facebook, Instagram, TikTok, X en Youtube afgelopen week vrijwel onmogelijk om de onderwerpen Israel en de Gazastrook te vermijden. Dat lijkt in eerste instantie logisch, ware het niet dat ik continu boodschappen kreeg geserveerd van allerlei figuren die ik helemaal niet volg. Wat ik ook wegklikte en wegdrukte, de weerzinwekkende onzin van Gaza-expers die veelal tot vorige week nog zelfbenoemd AI-kenner waren en vorig jaar NFT-insider, bleef mijn timeline volstromen.
Facebook en TikTok reageren pas na waarschuwingen
Het duurde tot vrijdag voordat westerse overheden waarschuwingen uitdeelden. De EU gaf opdracht aan Meta om iets te doen aan alle desinformatie die via Facebook en Instagram over de wereld werd uitgestort. Zuckerberg snapt inmiddels dat je dan moet bewegen, net zoals iemand die door rood licht loopt altijd doet alsof hij zo snel mogelijk oversteekt. TikTok ontving eenzelfde soort waarschuwing, evenals YouTube.
De verklaring die Meta uitgaf is zo zouteloos en harteloos dat die wel geschreven moet zijn door een slechte AI-applicatie. Maar kijk vooral naar de plek waar Meta die verklaring plaatst: klein in de rechterkolom. De belangrijkste plek op een website, groot in het midden met geanimeerde visual, is nog steeds gewijd aan de fantasieloze chatbots die al op 27 september werden aangekondigd.
Volgende keer een Facebook livestream van Hamasstrijders met een Ray Ban?
Zuckerberg kon vorige maand wel gezellig keuvelen in een promotionele podcast, maar waar was hij afgelopen week toen terroristen kindermoorden uitzonden over zijn netwerken? Natuurlijk is het dapper om als nerd te gaan sparren met professionele kooivechters, maar het vereist pas echt moed om live op CNN met Christiane Amanpour in gesprek te gaan over je bijdrage aan de verspreiding van terroristische wandaden.
De nieuwspagina van Meta besteedt meer aandacht aan de nieuwe Meta Smart Ray Bans, die het mogelijk maken vanuit een camera in die bril te livestreamen op Facebook en Instagram, dan aan wat Meta gaat doen tegen misbruik door groepen als Hamas.
Als Zuckerberg niet ingrijpt is het wachten op het moment dat een Hamas-kneus (strijder is een verkeerd woord voor iemand die een meisje op een muziekfestival ontvoert) met een modieuze ‘Rebel Black Headliner Ray-Ban Meta’ smart glass op zijn hoofd een massamoord begaat; want het is makkelijker om je kalashnikov te bedienen als je je handen vrij hebt terwijl je live gaat op Insta.
Het businessmodel van social media is gratis populaire content
Het is cru, maar in de kern levert Hamas wat social media graag willen: veel bekeken gratis content. Het business model van Meta is om via Facebook en Instagram reclame te verkopen aan mensen die kijken naar content waarvoor Meta niets betaalt. Dat is veel lucratiever dan al dat drukke gedoe van Disney of Netflix, die dure content moeten maken.
In de kern interesseert het Meta niets wat die content is, zolang ze er maar geen gezeik over hebben van adverteerders. Zoals Zuckerberg graag zegt: ‘move fast and break things.’ Dat heeft de wereld kunnen zien.
Het probleem is niet nieuw
Ooit zei een jonge internetondernemer:
“Wij zijn grotendeels vergelijkbaar met de PTT. We geven alleen informatie door, we hebben geen boodschap aan de boodschap. We selecteren maar een klein beetje: als we alles wat op Internet staat doorgeven, zouden onze computers vastlopen. En we hebben ook een discussiegroep geweigerd die wel heel erg duidelijk kinderporno verspreidde. Maar dat konden we alleen zien aan de naam van die groep, want het zou onbegonnen werk zijn om alles te lezen wat erin wordt gezegd.”
Die jonge internetondernemer, dat was ik. En ik zei dit in dagblad Trouw in november 1995, bijna 30 jaar geleden. Ik was toen 27 en ik geloofde dit oprecht.
Niet lang daarna begonnen meerdere van onze abonnees met de verspreiding van kinderporno via nieuwsgroepen die gewijd waren aan onschuldige onderwerpen als vogels kijken of vliegtuig spotten.
We hadden als afgestudeerde communicatiewetenschappers jaren gewerkt aan het bouwen van een internetprovider die iedereen in Nederland toegang tot internet zou bieden, waardoor mensen konden communiceren en kennis vergaren, maar een bepaalde groep abonnees besloot via ons netwerk de ergst denkbare ellende te verspreiden.
Filter de vrijheid van meningsuiting
In alle beschaafde landen is er ergens een grens aan de vrijheid van meningsuiting. Ik wist toen niet en ik weet nu niet waar die grens precies ligt, maar we weten allemaal wanneer die grens ver wordt overschreden.
Wij gaven actief onze eigen kinderporno verspreidende abonnees aan bij de zedenpolitie, hetgeen leidde tot diverse strafzaken. Het was de donkerste periode uit mijn tijd als ondernemer en het waren de ergste dingen die ik ooit heb gezien. Ik was diep onder de indruk van de betrokkenheid en professionaliteit die de politie in deze zaken betrachtte. De rechercheurs keken altijd direct of de beelden al bekend waren, zodat er hopelijk geen sprake was van nieuwe slachtoffers. Gelukkig was dit in alle gevallen zo.
Met pijn in het hart sloten we de toegang af tot vele nieuwsgroepen en daarmee beperkten we zowel toegang tot informatie van abonnees, als hun mogelijkheid tot verspreiding van informatie. De goeden leden onder de kwaden, want 99% van de berichten was te bestempelen als normale communicatie.
Daarom begrijp ik goed dat Mark Zuckerberg en andere ondernemers en bestuurders die hard hebben gewerkt om hun netwerken te bouwen, het lastig vinden om wat ze hebben opgebouwd nu te moeten beperken en controleren. Maar het wereldwijde bereik en de grote invloed gaat gepaard met een evenredig grote verantwoordelijkheid, waarvoor met name Zuckerberg blind lijkt te zijn.
Geen nieuwe brillen, maar werkende filters
Meta, X, TikTok en YouTube moeten zich nu helemaal niet focusen op het ontwikkelen van technologie waarmee iedereen nog makkelijker nog meer content kan verspreiden, zoals via een poppetje in de Metaverse of met slimme brillen met ingebouwde camera’s; de focus zou moeten liggen op het reguleren welke gebruikers welke content via hun netwerken uitzendt en wie er toegang tot het bekijken van die content heeft.
Met dezelfde soort algoritmes waarmee YouTube en Facebook zien welke content viraal gaat en die ze sneller promoten, kan ook worden ingeschat welke content nader moet worden bekeken op kwalijke inhoud. Goed gebruik van de razendsnelle ontwikkelingen in AI en tekst- en beeldherkenning moet verspreiding van veel ellende kunnen beperken.
De marktwaarde van Meta bedraagt ruim 800 miljard dollar en het bedrijf maakt tientallen miljarden winst. Dat is meer dan voldoende budget om goed werkende systemen te bouwen. Hetzelfde geldt voor YouTube en TikTok, terwijl bij het noodlijdende X vast een leninkje kan worden afgesloten bij de eigenaar.
De afgelopen week hebben kinderen op Instagram en TikTok beelden gezien, die niemand ooit zou moeten zien. Die ellende voorkomen, daarop zouden Zuckerberg, Musk en de andere opperbazen van social media zich moeten richten.
Vier jaar geleden had Zuckerberg een lang gesprek met Yuval Noah Harari. Het zou goed zijn als ze nu opnieuw met elkaar praten. De waarde van de democratie is in het geding.Als Amerika (Meta, YouTube, X) een moreel overwicht heeft op China (TikTok), is dit het moment om dat te bewijzen.
