Deze week kwamen enkele al langer spelende trends in de technologiesector nadrukkelijker aan de oppervlakte. Allereerst de groeiende invloed van grote technologiebedrijven op politiek en bestuur en daarnaast rijst de vraag of AI-modellen economisch houdbaar zijn, met zelfs ‘levensbedreigende’ marktomstandigheden voor AI-startups zoals OpenAI. In de crypto-markt was het een complete chaos.

Big Tech en Politieke Invloed

De leiders van technologiebedrijven proberen steeds meer invloed op maatschappelijke en politieke processen te krijgen. Het is niet meer alleen Elon Musk, die zich vorige maand als geboren Zuid-Afrikaan met Canadees paspoort en genaturaliseerd tot Amerikaan, probeerde te ontpoppen tot kenner van de Duitse samenleving en openlijk opriep tot steun aan de AfD, inmiddels met 21% de tweede partij van Duitsland.

Amazon-oprichter Jeff Bezos is plotsklaps ook een politiek activist. De toch niet typisch linkse Wall Street Journal is genadeloos voor Bezos en wijst er fijntjes op dat Amazon onlangs geheel toevallig $40 miljoen betaalde voor een geauthoriseerde documentaire over Melania Trump, “drie keer zoveel als elk ander bod”. De WSJ vervolgt:

“Er waren de vleiende tweets waarmee Bezos de overwinning van Trump bejubelde en zijn prominente aanwezigheid naast andere techleiders bij de inauguratie—Zuckerberg, Musk, Tim Cook van Apple en Sundar Pichai van Google, onder anderen. Hun zitplaatsen op het podium, direct achter Trump en vóór het kabinet, konden op twee manieren worden geïnterpreteerd: als een historische bijeenkomst van nieuwe economische en technologische machtshebbers die hun steun betuigen aan de nieuwe regering, of als een gijzelvideo van miljardairs die gevangen worden gehouden door een dreigende sterke man.

Deze week volgde een nieuwe schok toen Bezos aankondigde dat de opiniepagina’s van de Washington Post (door Bezos gekocht in 2013, MF) voortaan gewijd zouden zijn aan het verdedigen van de principes van “persoonlijke vrijheid en vrije markten.” Deze verschuiving naar rechts leidde tot het ontslag van David Shipley, de hoofdredacteur van de sectie. Critici veroordeelden de stap als een poging om liberale oppositie en kritiek op Trump te onderdrukken, terwijl anderen opmerkten dat dergelijke standpunten ruim vertegenwoordigd zijn in andere publicaties.”

Bezos werkt nu aan zijn PR door het in de ruimte schieten van zangeres Katy Perry, met de bestie van Oprah en zijn eigen verloofde, een originelere manier om je relatie te testen dan Temptation Island.

Nieuwe macho tech-bro: Alex Karp

Nu duikt de voorheen mediaschuwe Palantir-CEO Alex Karp op, die in een nieuw boek openlijk pleit voor een systeem waarin democratisch gekozen leiders worden vervangen door een door AI gestuurde bureaucratie. Zijn argument is dat AI efficiënter beslissingen kan nemen dan menselijke bestuurders. Het ook zelden van linkse neigingen betichtte Bloomberg oordeelde hard over het boek van Karp:

“Een belangrijke klacht van de auteurs van The Technological Republic is dat mensen tegenwoordig terugschrikken voor het uitspreken van hun mening. Te velen van ons, zo stellen zij, geven halfslachtige, ontwijkende antwoorden wanneer hen iets wordt gevraagd. We voelen ons ongemakkelijk bij het maken van morele en esthetische oordelen, zeggen ze.

Ik ben het daarmee eens, en ik ga de taboes doorbreken. The Technological Republic is een vreselijk boek: slecht geschreven, saai en—wanneer de ideeën tussen het jargon, de clichés en de herhalingen door op te pikken zijn—vol slechte ideeën, variërend van twijfelachtig tot verwerpelijk en verontrustend. Dit boek is zowel qua vorm als inhoud rampzalig. Het schetst een duistere en deprimerende toekomst.” 

Geen aanbeveling die de achterflap zal halen van het boek, dat vooral moet worden gezien als een brochure voor Palantir.

Big Tech schreeuwt om overheidsingrijpen

De oprichters van Big Tech-bedrijven Meta, Amazon en Tesla positioneren zichzelf als onmisbaar voor economische en maatschappelijke vooruitgang en stellen dat hun succes het gevolg is van technologische en marktgerichte superioriteit. Tegelijkertijd is Meta met click-geile algoritmes in hoge mate verantwoordelijk voor het delen van desinformatie en het zaaien van maatschappelijke verdeeldheid, is Amazon het hoogtepunt van consumentisme met een geschiedenis van droevige arbeidsvoorwaarden en genoot Tesla van liefst $38 miljard aan overheidssubsidies. Aldus de Washington Post in een artikel dat nog wel enige kritiek durfde te spuien op het zogenaamde succes van Tesla op basis van vrije marktwerking.

Met de aanstaande introductie van kunstmatige algemene intelligentie (AGI) speelt technologie een steeds grotere factor in de samenleving. Waar eind vorige eeuw door politici vaak nog schamper werd gedaan over wat veelal werd omschreven als niet meer dan automatisering, wordt nu pas begrepen dat de voortgaande digitalisering van de wereld overgaat in AGI-systemen die zonder democratische controle het risico opleveren dat een klein aantal leiders van technologiebedrijven onevenredige macht vergaart.

De belangen van Big Tech lopen niet parallel met maatschappelijke waarden zoals privacy, democratie en inspraak. De tech-bro’s denken allereerst aan de kwartaalcijfers.

Het ontbrekende businessmodel van AI

Over de druk van kwartaalcijfers gesproken; binnen de technologiesector is er een voortdurende discussie over de effectiviteit van verschillende bedrijfsmodellen. Een belangrijk vraagstuk is altijd of bedrijven technologieën moeten bundelen of als losse producten moeten aanbieden. Een voorbeeld hiervan is de overname van Skype door Microsoft voor $8.5 miljard, een bedrag dat waarschijnlijk nooit werd terugverdiend door onduidelijkheid over het prijsmodel en gebrek aan integratie in MS Office.

Om Malik concludeert heerlijk cynisch bij de aankondiging dat Microsoft met Skype stopt: “De ondergang van Skype is een goede les in hoe ineffectief middenmanagement succesvolle overnames kan vernietigen. Ik heb nooit een Skype-manager aan de kant van Microsoft ontmoet die enige verbeeldingskracht had. De meesten waren zulke ‘drones’ dat een rode kleistenen baksteen naast hen zou overkomen als een geniaal kunstwerk.

Microsoft Teams is een verschrikkelijk product—en ik haat het om het te gebruiken. In de eenvoudigste bewoordingen is Teams de perfecte samenvatting van een bureaucratisch, verouderd en archaïsch bedrijf van vijftig jaar oud dat zichzelf probeert te heruitvinden als een leider in AI.”

Als het relatief eenvoudige product Skype, dat wereldwijd al miljoenen gebruikers had, zo complex is om winstgevend te exploiteren door een gigant als Microsoft, wordt het helemaal interessant om te zien of ondoorzichtige miljardeninvesteringen in AI ooit het beoogde rendement gaan opleveren. De kwartaalcijfers van Microsoft, Meta en Amazon worden steeds nadrukkelijker doorgevlooid door analisten op hun uitgaven aan AI. Hoewel deze bedrijven tientallen miljarden investeren in AI, profiteert Nvidia als enige consistent van deze trend en blijft onduidelijk of de Big Tech-bedrijven ooit winst gaan maken op hun AI-investeringen.

Grote problemen voor AI-startups

Voor de toonaangevende AI-startups is het dit jaar alle hens aan dek. In de afgelopen weken zijn Grok 3 (van x.ai, van Elon Musk), Claude 3.7 Sonnet (Anthropic) en ChatGPT 4.5 (OpenAI) gelanceerd. Analyses tonen twijfels bestaan over de kwaliteit en efficiëntie van deze laatste generatie AI-toepassingen. “It’s a lemon”, kopt Ars Technica over ChatGPT-4.5, vrij vertaald als; “het is uien.”

Gary Marcus wijst op verschillende problemen bij OpenAI:

• GPT-4.5 is duur en biedt geen significante voordelen ten opzichte van concurrenten.
• De initiële belangstelling voor OpenAI neemt af.
• Er is geen duidelijk bedrijfsmodel dat op termijn winstgevendheid garandeert.
• OpenAI maakt momenteel verlies op elke transactie.
• Microsoft neemt meer afstand van OpenAI.
• Er is een hoog verloop onder belangrijke medewerkers, waaronder Sutskever, Murati en Karpathy.

Ethan Mollick blijft daarentegen positief over de vooruitgang in AI: “De intelligentie van AI-modellen neemt toe, en de kosten dalen.” Maar mensen als Mollick behoren onder geldschieters inmiddels tot de minderheid.

Het probleem voor AI-startups zoals X.AI van Elon Musk, OpenAI van Sam Altman en concurrenten als Anthropic (met Claude) en Mistral, is de toenemende twijfel over de werkelijke technologische vooruitgang in verhouding tot de stijgende ontwikkelings- en exploitatiekosten. Investeerders vragen zich steeds vaker af of AI-bedrijven op lange termijn winstgevend kunnen zijn.

De discussie gaat niet langer over de overtuiging van AI-voorstanders, die AI-ontwikkeling bijna als een geloof beschouwen, of over de tegenwerpingen van de ongelovigen, laat ik ze “AI-theïsten” noemen, maar over de economische realiteit. De kernvraag is niet of AI kan blijven groeien en fundamenteel verbeteren, maar of dit op een rendabele manier kan gebeuren. In de beleggingswereld bestaan ernstige twijfels over twee zaken:

1. of de kosten van AI-ontwikkeling ooit zullen opwegen tegen de baten en of er een duurzaam businessmodel mogelijk is waarin bedrijven zoals OpenAI winstgevend worden,
2. of AI-modellen daadwerkelijk de verwachte verbeteringen leveren waardoor de eindgebruikers van AI-toepassingen, de klanten van OpenAI, Microsoft, Google etc, kostenefficiënter kunnen opereren.

Voor OpenAI is dit een urgent probleem. Bedrijven als Microsoft, Meta, Oracle en Salesforce investeren jaarlijks tientallen miljarden in AI, maar kunnen verliezen opvangen met winst uit andere activiteiten. OpenAI daarentegen is volledig afhankelijk van AI en blijft zwaar verlieslijdend.

De legendarische investeerder Vinod Khosla, ondermeer vroege financier van OpenAI, zegt openlijk dat hij verwacht dat het grootste deel van de investeringen in AI verlieslijdend zal zijn. Uiteraard geldt dat niet voor zijn eigen investering in OpenAI, want hij zat er zo vroeg bij dat elke aandelenverkoop van OpenAI voor Khosla een klapper zal zijn.

Nvidia profiteert vooralsnog van het vertrouwen binnen Big Tech dat steeds krachtigere en duurdere chips de oplossing zijn. Het bedrijf behaalde opnieuw recordresultaten, hoewel de winstmarges afnemen. De brutomarge bleef desondanks op een indrukwekkende 72%. Het is dan ook geen verrassing dat Nvidia vrijdag opnieuw 4% steeg en de maand februari alsnog afsloot met een winst van 7%, terwijl de grote beursindices juist verlies noteerden. Barron’s noemde Nvidia daarom al half gekscherend een value stock.

DeepSeek met slecht nieuws voor OpenAI

Uitgerekend DeepSeek, de vermaledijde Chinese concurrent van OpenAI, claimde gisteren op X een veel efficiëntere kostenstructuur te hebben: “Onze kosten-batenverhouding is 545 procent.” Later volgde een uitgebreidere toelichting op GitHub, waarop Techcrunch scherp concludeerde:

“Het bedrijf (DeepSeek, MF) schreef dat als het kijkt naar het gebruik van zijn V3- en R1-modellen gedurende een periode van 24 uur, en als al dat gebruik was gefactureerd tegen de R1-prijzen, DeepSeek al $562.027 aan dagelijkse omzet zou hebben gegenereerd. Tegelijkertijd zouden de kosten voor het leasen van de benodigde GPU’s (graphics processing units) slechts $87.072 hebben bedragen.

Het bedrijf gaf toe dat de werkelijke omzet aanzienlijk lager ligt om verschillende redenen, zoals kortingen tijdens de nachtelijke uren, lagere prijzen voor V3 en het feit dat slechts een deel van de diensten wordt gemonetariseerd, terwijl toegang via web en app gratis blijft.

Als de app en website niet gratis waren en andere kortingen niet bestonden, zou het gebruik vermoedelijk veel lager zijn. Deze berekeningen lijken dan ook grotendeels speculatief—meer een indicatie van potentiële toekomstige winstmarges dan een realistische weergave van de huidige financiële situatie van DeepSeek.

Toch deelt het bedrijf deze cijfers te midden van bredere discussies over de kosten en potentiële winstgevendheid van AI.”

Daarmee legt Techcrunch de vinger op de zere plek. Elke investeerder krijgt toch het idee dat DeepSeek een veel grotere kans heeft om winstgevend te worden dan OpenAI, dat geen substantiële technologische voorsprong meer heeft, in Silicon Valley betiteld als een “slotgracht”, en ook niet beschikt over de financiële mogelijkheden die nodig zijn om de concurrentie uit te schakelen. Denk aan hoe bijvoorbeeld ooit Mark Zuckerberg met Meta de snelgroeiende concurrent Instagram kocht.

De komende maanden zijn bepalend voor OpenAI. Het bedrijf heeft dringend kapitaal nodig. Het is inmiddels overgeleverd aan Masayoshi Son van Softbank, die alweer met de pet in de hand $16 miljard aan leningen aan het ophalen is, wat aangeeft dat de grootste financiers van de sector voorzichtig zijn. Zelfs wanneer al het geld dat Softbank nu aan leningen ophaalt in OpenAI zou gaan, hetgeen wordt betwijfeld, is de vraag hoe ver OpenAI met dat geld gaat komen.

Redder uit Abu Dhabi of een fata morgana?

Een andere mogelijke investeerder is Tahnoon bin Zayed al Nahyan, een invloedrijke financier uit Abu Dhabi, door de Wall Street Journal oneerbiedig betiteld als de ‘Spy Sheikh’. Als beheerder van diverse staatsfondsen van Abu Dhabi, waaronder MGX, kan hij vanuit zijn kasteel in de woestijn bepalen of de luchtkastelen van Sam Altman ooit realiteit gaan worden.

De vraag is inmiddels of OpenAI zonder snelle financiering nog een jaar kan overleven. Als er geen spoedige miljardeninjectie komt, ligt een overname op de loer. Microsoft bezit al 49% van de aandelen, is de voornaamste leverancier van cloud-infrastructuur en kan wel $100 miljard ophoesten om de bestaande aandeelhouders in OpenAI uit te kopen. Dat is een hele andere realiteit voor OpenAI CEO Sam Altman dan een paar maanden geleden, toen hij nog dacht $30 miljard te kunnen ophalen tegen slechts tien procent van de aandelen.

Bloedbad in de cryptomarkt

In aflevering 5 van de NFA Podcast (voor Nish, Frackers en Anyone Else, en natuurlijk ook voor Not Financial Advice) eet Nish een Indiase groene chili omdat ze de weddenschap had verloren over een stijgende of dalende markt. Ze was gekleed in rood als symbool voor het bloedbad in de cryptomarkt.

In relevanter nieuws: we bespraken de daling in nieuwe token-lanceringen op Pumpfun, de Bitcoin-verkopen van BlackRock en de uitspraak van de SEC dat meme coins geen effecten zijn. Dat zou normaal gesproken positief nieuws zijn voor de speculatieve crypto-markt, maar het maakte afgelopen week niet uit: vrijwel alles kelderde.

Ook de Bybit-hack, die werd gelinkt aan Noord-Koreaanse aanvallers, kwam uitgebreid aan bod en toonde kwetsbaarheden in multi-signature transacties. Tot slot bespraken we of Bitcoin dit jaar toch nog een all-time high zal bereiken en hoe de correlatie met traditionele markten zich ontwikkelt. We waren het eens, wat niet de bedoeling is van het format.

Aflevering 5 van de NFA Podcast “Crypto bloodbath, the Bybit hack fall out and will Bitcoin “go rogue” to hit an ATH?” is nu te beluisteren of hier te zien op YouTube en ook hier op Spotify. 

Abonneren op de speciale NFA Podcast nieuwsbrief, die je op de hoogte houdt van elke nieuwe aflevering, kan hier via LinkedIn. Dank voor de belangstelling en tot volgende week!