“AI-gekte en cryptorally groter dan de dotcom-zeepbel.” Dat was de titel van mijn laatste nieuwsbrief van 20 juli, voor het zomerreces. De gedachte was dat daarmee de stand van zaken was samengevat en de zomer zou voortkabbelen, waarna ik medio september zou terugkeren met een soort Prinsjesdag-achtige vooruitblik op het komend jaar. Een totale misvatting, want de zomer van 2025 bleek een uitslaande veenbrand in de technologiewereld.
Daarom lijkt het op het eerste gezicht wellicht vreemd dat de stand van zaken in de technologiewereld, en eigenlijk de wereld in het algemeen, het best kan worden samengevat met de koers van de goudprijs; maar er zit een gedachte achter.
Drie niveaus van AI-ontwikkeling
De kern van het huidige probleem in de technologiewereld is dat er drie niveaus zijn waarop de AI-golf plaatsvindt, maar de weelde van de miljardeninvesteringen niet gelijkelijk over die niveaus wordt verdeeld. Allereerst zijn er de leveranciers van de schoppen en houwelen van AI-ontwikkelaars, zoals Nvidia en Broadcom; de makers van geavanceerde chips. Op het tweede niveau zijn de klanten van deze partijen te vinden, zoals datacenters en leveranciers van clouddiensten: zoals Coreweave en Oracle, maar ook Microsoft en Meta. Waarbij OpenAI zich in de minst prettige situatie bevindt, waarin het contractueel en operationeel gebonden is aan Microsoft en feitelijk dubbel betaalt: zowel aan Nvidia, als aan Microsoft voor de clouddiensten.
De grootste zorg zit in de derde laag, de gebruikers van AI-diensten. De gedachte is dat, net zoals ooit met de uitvinding van de stoommachine en veertig jaar geleden de digitalisering die leidde tot de doorbraak van de pc en internet, AI zal leiden tot een productiviteitswinst die vele malen hoger ligt dan de hoogte van de investeringen.
MIT-onderzoek: 95% van AI-pilots mislukt
Alleen is die productiviteitstoename vrijwel nergens zichtbaar. Midden in de zomer verscheen een MIT-onderzoeksrapport, State of AI in Business 2025, waarin werd geconcludeerd dat 95% van alle AI-initiatieven mislukt en de miljarden dollars die in AI-pilots bij bedrijven zijn geïnvesteerd geen resultaten opleveren. Forbes publiceerde een genuanceerde analyse en in het bedrijfsleven wordt sindsdien openlijk betwijfeld of investeringen in AI ooit zullen renderen.
Uiteraard, want zo zijn de topmanagertjes wel, zonder erkenning van de belangrijkste conclusie uit het MIT-rapport, namelijk dat hun gebrekkige leiderschap efficient gebruik van AI tegenhoudt. Het probleem is niet zozeer de kwaliteit van AI, maar het vermogen van organisaties om AI correct te implementeren.
Nerdjes zoals ik duiken bij zo’n rapport direct in de onderzoeksopzet en die blijkt, zeker voor MIT-begrippen, vrij zwak om tot al te verstrekkende conclusies te komen: het onderzoek werd uitgevoerd door ruim 300 openbaar gemaakte AI-initiatieven te analyseren, interviews te houden met vertegenwoordigers van slechts 52 organisaties en enquêteresultaten van 153 leiders tijdens vier grote congressen. Tegelijkertijd kun je ook concluderen dat als het wel lekker zou gaan met AI-gebruik in het bedrijfsleven, dit genoeg onderzoeksdata zijn om een iets vrolijkere conclusie te trekken.
Zuckerberg bood salaris van anderhalf miljard
Het MIT-rapport bleek, in combinatie met een zeer teleurstellende introductie van ChatGPT-5 en de verkoop van aandelen door personeel van OpenAI op een stratosferische waardeirng van 500 miljard dollar, voldoende aanleiding om de beurskoersen van AI-bedrijven zoals Nvida en Palantir een enorme beuk te geven. Toen Mark Zuckerberg AI-onderzoeker Andrew Tulloch anderhalf miljard salaris bleek te beloven en tegelijkertijd voor de vierde keer in zes maanden zijn AI-activiteiten moest reorganiseren, hadden conservatieve beleggers eindelijk genoeg munitie om het vuur te openen terwijl de gelovigen in de AI-revolutie blijkbaar op het strand lagen. Zo daalde het aandeel Palantir vijf dagen achter elkaar, zelfs met 9% op een dag.
“Centi-unicorns en megacorns”
Wat even het klappen van de AI-bubbel leek te worden, bleek begin september slechts een tijdelijke correctie. Volgens de legendarische investeerder Vinod Khosla, ooit mede-oprichter van Sun Microsystems, breekt er zelfs een nieuw tijdperk aan dat zal worden gedomineerd door “centi-unicorns en megacorns”. (Bereid je mentaal alvast voor op de horde kneuzen waarvan niemand weet wat ze doen, maar die zichzelf op LinkedIn omschrijven als serial entrepreneur en alleen opvallen door het gebruik van dit soort kotskreten.)
Khosla zinspeelt op het overblijven van een select groepje megabedrijven in de orde van grootte van Nvidia, Microsoft, Apple en Google: bedrijven die richting de vijfduizend miljard beurswaarde gaan. Om het in perspectief te plaatsen: Neerlands technologietrots ASML en de Duitse softwarereus SAP zijn vandaag in marktwaarde samen (700 miljard) zes keer zo weinig waard als Nvidia (4.2 biljoen). Nvidia’s marktwaarde is groter dan die van alle bedrijven op de beurzen van Frankrijk en Duitsland. Nvidia’s marktwaarde is zelfs even groot als bijna 4% van het BBP van… de wereld.
Kortom, Khosla lijkt een punt te hebben. Hij staat niet bekend als optimistisch lachebekje en tussen de regels door concludeert Khosla dat vrijwel alle investeringen in AI-bedrijven die niet tot die selecte groep toppers behoren in rook zullen opgaan, omdat alle waardecreatie vrijwel alleen bij die megabedrijven terecht gaat komen; de rest hobbelt mee in de Keuken Kampioen Divisie van de technologiesector.
Het is geen toeval dat Khosla zelf investeerde in OpenAI en denkt dat de maker van ChatGPT zal uitgroeien tot technologische wereldmacht. Evenmin is het toeval dat Khosla vrij achteloos meldt dat het merendeel van investeringen in AI-bedrijven waardeloos zal blijken, terwijl hij zelf een paar miljard aan het ophalen is voor zijn nieuwe fonds; de impliciete verleiding aan investeerders is dat Khosla wel in staat is om aandelen te kopen in de leiders van de nieuwe wereldorde.
AI-ellende
Op menselijk vlak verschenen recent bijzonder droevig stemmende verhalen over de gevaren van AI. Reuters publiceerde, daar is ie weer, over nieuwe ellende die Zuckerberg veroorzaakt: de kop luidt Meta AI chatbot en dodelijk advies en de New York Times kwam met ChatGPT en zelfdoding. Ik heb het vaker gezegd: als pannenkoekenmix even gevaarlijk zou zijn voor de wereld als AI van types als Mark Zuckerberg en Sam Altman, zou de wereld subiet compleet pannenkoekvrij worden gemaakt.
Op economisch gebied is het bijzonder teleurstellend dat Oracle-oprichter Larry Ellison even de rijkste man ter wereld werd, nadat de koers van Oracle 43%(!) steeg omdat OpenAI aankondigde de komende vijf jaar $300 miljard te zullen investeren in de clouddiensten van Oracle. Maarreh…. OpenAI heeft helemaal geen $300 miljard. Sterker nog, OpenAI zei in juni dat het op weg is om $10 miljard jaaromzet te draaien. Winst? Die verwacht OpenAI op z’n vroegst in 2030.
Prima, maar hoe kun je dan met droge ogen beweren de komende vijf jaar $60 miljard per jaar te zullen besteden bij Oracle? En Oracle zelf heeft de benodigde chips helemaal niet op voorraad en ook nog eens onvoldoende cash om ze te kunnen inkopen. Toch ging de beurskoers van Oracle door het dak. Het is alsof je 12-jarige neefje op een verjaardag aankondigt de komende vijf jaar te zullen trouwen met Taylor Swift, Beyonce en Kylie Jenner, waarna de hele familie hem juichend op de schouders hijst en door de buurt paradeert.
Twijfel over technologie helpt goudprijs
Medio september 2025 bevindt de wereld zich in een vreemde spagaat. Enerzijds vestigen de beurzen record na record, gestuwd door de technologiesector die profiteert van de AI-hype. Laten we dat de kansbeleggingen noemen. Anderzijds is er zoveel twijfel over de daadwerkelijke impact van AI op lange termijn, dat veel beleggers hun risico spreiden en groot instappen in de ultieme angstbelegging: goud.
Het is nog te vroeg om te kunnen concluderen dat Vinod Khosla gelijk heeft met zijn voorspellingen dat slechts een handvol AI-bedrijven op lange termijn zal overblijven en alle winst zal verdelen. Dat is wel gebeurd in de reclamewereld, waar Amazon zich naast Google en Meta heeft ontpopt tot de derde wereldspeler met dit jaar ruim $60 miljard omzet uit reclame.
Het is ook nog steeds mogelijk dat de AI-markt zich ontwikkelt tot een sector die vergelijkbaar is met de luchtvaartindustrie: iedereen vliegt en tickets zijn goedkoop, maar de marges in de luchtvaartsector zijn flinterdun en luchtvaartmaatschappijen zijn doorgaans notoir slechte beleggingen door de kapitaal vretende investeringen in hardware. Net zoals OpenAI honderden miljarden moet investeren in hardware, chips en datacenters, met onduidelijke kansen op winst.
OpenAI heeft met ChatGPT een leuke merknaam neergezet met een groot wereldwijd publiek, maar het succes toont gelijk aan dat consumenten sneller dan ooit wegklikken naar een andere nieuwe toepassing. De voorlopige winnaar van al deze onzekerheid isde goudprijs, die dit jaar niet alleen harder steeg dan de S&P500 en de Nasdaq, maar qua rendement ook uittorent boven Bitcoin en Nvidia, de beleggingen voor beleggers met een sterke maag.
Beleggingscompetitie les in nederigheid
Ook in de cryptowereld lopen de beleggers ver voor de muziek uit. Dit jaar stromen tientallen miljarden uit de traditionele financiële wereld via ETF’s de cryptomarkt binnen, geruggesteund door het beleid van president Trump die in crypto voor elkaar krijgt wat hem met de dollar vooralsnog niet is gelukt; zijn eigen naam aan een valuta koppelen.
Maar waar ChatGPT tenminste een toepassing is die zo simpel in elkaar steekt dat de meest wilsonbekwame internetter er gebruik van kan maken, is het nog altijd droevig gesteld met de gebruikerservaring van crypto. Een veilige cryptotransactie uitvoeren is anno 2025 een even prettige ervaring als met een in muesli gedoopte bril op door een mistbank rijden op een eenwielige circusfiets.
Hopelijk ligt het uitsluitend aan een tijdelijke hype, dat speculeren op memecoins lucratiever is dan investeren in serieuze technologiebedrijven
Het was op voorhand op zijn zachtst gezegd een optimistisch idee om een beleggingswedstrijd te beginnen tegen dr. Nisheta Sachdev, queen van de meme coins, die ik ervan verdenk om Pump.Fun als homepage te hebben. We begonnen in juni elk met honderd dollar, die ik al snel voor de helft belegde in crypto en voor de helft in tech-aandelen.
De resultaten liegen er niet om: normaliter zou ik zeer tevreden zijn met 36% rendement in drie maanden, maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat de 57% rendement van Nish aanvoelt alsof er iemand in mijn soep heeft gespuugd. Het ergste is dat Nish dit rendement haalt met gokcrypto’s als A$$DAQ (‘de belangrijkste a$$ets’) en Blocky, terwijl ondergetekende zijn karretje weloverwogen heeft aangehaakt aan de AI-hype. Voor wie wil weten waarin Nish en ik hebben geïnvesteerd, is dit de link naar het overzicht. En nee, ik was niet trots op mijn gokje op Pudgy Penguins (PENGU).
Het is inmiddels officieel altcoin season, of altseason voor insiders, hetgeen betekent dat meer dan 75 van de top 100 altcoins (alle cryptovaluta behalve Bitcoin) het de laatste zes maanden beter hebben gedaan dan Bitcoin. Nish en ik bespreken dit jubelmoment voor de cryptosector, de chaos op AI-gebied bij Mark Zuckerberg’s Meta en nog veel meer in aflevering 25 van de NFA Podcast.
Volgende week meer over de ontwikkelingen in de cryptosector, als ik zal terugblikken op het Token Generation Event en de eerste beursnotering van Tracer, het crypto-project waar Nish en ik zelf bij betrokken zijn.
