Categorieën
AI beleggen technologie

OpenAI met browser en in p0rn0

Door reisdrukte en fysieke malheur een paar dagen later dan gebruikelijk, hierbij tien zaken die opvielen, met speciale aandacht voor OpenAI en Apple. Het grote nieuws van vandaag is dat OpenAI met Atlas een browser lanceert, als onderdeel van de midscheepse aanval op Google’s dominantie.

Het aandeel Google kreeg gelijk een opdonder, want Atlas is gebouwd rondom functionaliteit van ChatGPT waarmee OpenAI hoopt zowel advertentie-omzet als omzet uit e-commerce te genereren.

  • OpenAI met browser en in p0rn0: liever rode oortjes dan rode cijfers
  • Jon Stewart & Nobelprijswinnaar Hinton over AI: ‘are you out of your mind?’
  • Deloitte betrapt op slecht AI-gebruik in overheidsrapport van vier ton: wel een kleine korting
  • AI-bedrijven openen koffieshops: wennen aan product met winstmarge
  • Apple heeft wel/niet een AI-probleem: misschien is afwachten juist slim
  • Amerikaanse Formule 1 naar Apple: volgt wereldwijd?
  • Apple met “broodrooster/koelkastcombinatie”: Macs met touchscreen
  • Vinod Khosla: “meerderheid vc’s voegt niets toe”
  • Ray-Ban fabrikant naar recordhoogte: profiteert van Meta AI-bril
  • Big Tech kwartaalcijfers komen eraan: moment van de waarheid
OpenAI gaat er vol in, met een browser en erotiek. Het wachten is op een ChatGPT-koffieshop. Beeld gemaakt met Midjourney.

OpenAI risico voor de wereldeconomie

MG Siegler vatte vlak voordat het nieuws over Atlas uitkwam uitstekend samen waarom OpenAI dit jaar een oorlog op alle fronten voert: Sam Altman moet wel, want de kostenstructuur is op lange termijn niet te financieren uit de huidige producten. Maar het risico dat OpenAI inmiddels voor de hele economie vormt, zonder enige vorm van overdrijving, ligt in de verwevenheid van OpenAI met de grote techbedrijven die de beurzen aanjagen. Siegler:

“Om het duidelijker te zeggen: het is niet alleen dat OpenAI enorme ambities heeft, en het is niet alleen dat ze investeerders hebben overtuigd om ze tientallen miljarden dollars te geven, het is dat steeds vitalere onderdelen van de aandelenmarkt nu volledig verweven zijn in deze situatie. Het begon natuurlijk met Microsoft, dat heeft geprobeerd om een ​​deel van die relatie af te wikkelen. Maar als gevolg daarvan heeft OpenAI anderen binnengehaald zoals Oracle, AMD en ja, NVIDIA – het grootste bedrijf qua marktkapitalisatie ter wereld, met een waarde die een orde van grootte hoger ligt dan waar Apple en Exxon al die jaren geleden stonden. Het is een aandeel dat zo vitaal is voor de S&P 500 dat als het zou crashen…”

“ChatGPT wordt smeerpijperij”

Vice ziet ChatGPT verworden tot een ‘smut factory’.  Dat concludeerde Vice nadat OpenAI CEO Sam Altman een tikje besmuikt sprak over ‘mensen als volwassenen te zullen behandelen.’ Vorige week werd al duidelijk dat OpenAI probeert om met Sora2 een TikTok-concurrent op te zetten in een poging reclamegelden binnen te harken en nu wordt het tijd voor een soort OpenAI-fans als variant op OnlyFans.

Wat vaak wordt vergeten: op dit moment levert elke nieuwe gebruiker van ChatGPT extra verlies op. Altman grijpt enerzijds elke financiering aan en anderzijds elke mogelijke omzetvorm, in een desperate poging de kas te vullen en de meest recente waardering van $500 miljard waar te maken.

OpenAI in 2025. Bron: Jake Clark.

Jon Stewart in gesprek met Nobelprijswinnaar Geoffrey Hinton  

De komiek en presentator voerde een intelligent en zinvol gesprek met Hinton, die geen mogelijkheid onbenut laat om te waarschuwen voor ongebreidelde verspreiding van AI in de samenleving. Overigens was Stewart in de Daily Show terecht vlijmscherp over Zuckerberg, Altman en consorten:“Are you out of your mind?”

Stewart stelt, evenals professor Scott Galloway, dat het de Zuckerbergs van de wereld niet valt aan te rekenen dat ze winst stellen boven elke menselijke maat: dat is immers de enige prestatie waarop ze worden beoordeeld. Galloway richt zich daarom tot ons, de samenleving: ‘stop being such f**king idiots!’

Deloitte hallucineert met AI in overheidsrapport van $440.000

Het wrange aan deze rel is dat het doel van het door Deloitte uitgevoerde onderzoek juist was om het systeem van sociale uitkeringen van de Australische overheid tegen het licht te houden. Het ging om principes als rechtvaardigheid en nauwkeurigheid. De Ombudsman had eerder vastgesteld dat het systeem niet overeenkwam met de sociale wetgeving, waardoor sommige boetes onrechtmatig waren. Deloitte’s onderzoek had een weg terug naar goed bestuur moeten uitstippelen.

De oplichting – want dat is het – kwam aan het licht toen een onderzoeker van de universiteit van Sydney bij het doorlezen van het rapport als bron een boek tegenkwam dat zou zijn geschreven door een collega, met de pakkende titel: “De rechtsstaat en bestuurlijke rechtvaardigheid in de verzorgingsstaat: een onderzoek van Centrelink.” Een titel die je gelijk bij de strot grijpt, alleen, klein detail: dat boek bestaat helemaal niet. Het bleek een compleet verzinsel van Microsoft Azure ChatGPT-4, door Deloitte gebruikt bij het vervaardigen van het rapport.

Bij nadere bestudering bleek het rapport ruim twintig bronnen bij elkaar gefantaseerd te hebben, inclusief een uitspraak van een rechter die deze nooit had gedaan, hetgeen niemand bij Deloitte was opgevallen. Uit deze boeiende reportage blijkt dat de Australische overheid alleen de laatste betaling van $97.000 Australische dollars (ongeveer 50.000 Euro) heeft teruggekregen, zonder enig excuus van Deloitte. De vraag is hoeveel beleid wereldwijd inmiddels wordt gemaakt op basis van niet bestaande onderzoeken.

Waarom openen AI-bedrijven opeens koffieshops?

Gezien de hoeveelheid hallucinatie van hun producten zouden de Nederlandse variant van koffieshops goed passen bij AI-bedrijven, maar het gaat om koffieshops van de traditionele variant. Perplexity opende een Curiosity Cafe in Seoul, Anthropic’s Claude deed een koffie pop-up in New York. Het grappigst is de observatie in het artikel dat AI-merken zich willen onderscheiden van online merken door een fysiek contactpunt te openen. Alleen is iets wat iedereen doet, uiteraard niet onderscheidend meer.

Waarom Apple wel of geen AI-probleem heeft

Langzaam dringt het besef door dat Apple er misschien verstandig aan heeft gedaan, al of niet bewust, om geen eigen AI-chatbots in de besturingssystemen van de Mac en de iPhone te verwerken. In deze uitstekende videoreportage van Bloomberg wordt de uitdaging genuanceerd toegelicht.

Toegegeven, als OpenAI of andere AI-bedrijven erin slagen om een directe relatie te krijgen met gebruikers zonder inmenging van Apple via de iPhone, dan kan Apple met de iPhone eindigen zoals de Blackberry. De iPhone levert immers de helft van Apple’s omzet en de deal met Google als zoekmachine in Safari levert ook tientallen miljarden op. Maar de vraag is nog steeds of OpenAI en consorten levensvatbaar zijn als de externe financiering opdroogt, bijvoorbeeld na een beurscrash.

Apple en met name Microsoft zouden dan spekkoper kunnen zijn en met hun beurswaarde en miljardenwinsten een bedrijf als OpenAI relatief goedkoop kunnen overnemen. Vooral Microsoft is dan kansrijk, want het bezit al bijna de helft van de aandelen van OpenAI.

Formule 1 in de VS naar Apple

Het was geen groot nieuws, omdat Apple naar verluidt de komende vijf jaar $150 miljoen per jaar betaalt voor de F1-rechten, maar juist omdat het bekend staat als een relatief zuinig bedrijf is het opvallend dat Apple doorgaat in de slag om sportrechten. Het is in de VS gebruikelijk dat sporten hun uitzendrechten verdelen over diverse gemachtigden, maar Apple probeert net zoals met de MLS (steeds vaker schertsend de Messi Soccer League genoemd) het alleenrecht te verkrijgen. Het zou de opmaat kunnen zijn naar een wereldwijde deal tussen Apple en F1 over een paar jaar, zodra de internationale rechten vrijkomen.

Apple combineert “tosti-ijzer en koelkast”

Intussen moeten ze bij Apple tandenknarsend hebben toegezien dat het nieuws uitlekte dat het eind volgend jaar voor het eerst Macbooks zal produceren met een touch screen. Apple probeerde deze maand juist aandacht te krijgen voor de nieuwe Macbooks met de M5-processor, maar juist omdat de huidige generatie Macbooks uitstekend is zullen er genoeg potentiële kopers een jaartje wachten in de wetenschap dat er een compleet nieuwe categorie high-end Macbooks aankomt.

De overgang naar Macs met een touch screen is een enorme stijlbreuk voor Apple. Steve Jobs zei in 2010 dat “touch screens niet verticaal willen zijn”, ofwel ongeschikt voor een computerscherm. Zijn opvolger Tim Cook stelde jolig dat het combineren van een tablet en een laptop hetzelfde zou zijn als het samenvoegen van een broodrooster en een koelkast, kortom, niets voor Apple. Dat Apple nu toch met deze koel-tosti combi op de proppen komt onderstreept slechts hoeveel moeite het heeft met het introduceren van een nieuwe product categorie, na de geflopte Apple Vision Pro.

Vinod Khosla: “meerderheid vc’s voegt niets toe”

Elke ondernemer die te maken heeft gehad met investeerders zal het roerend met de legendarische ondernemer en investeerder Khosla eens zijn. Toch heb ik nog nooit een investeerder ontmoet die enige terughoudendheid toonde in het geven van adviezen aan ondernemers, niet beseffend dat hun tips meestal even waardevol zijn als die van een meepuffende echtgenoot naast een bevallende vrouw.

Khosla stelt zelfs dat “zeventig procent van de investeerders negatieve waarde toevoegt” aan een onderneming. Hij vraagt zijn eigen teamleden op basis waarvan ze het in hun botte hoofd halen om een boardpositie te vragen bij startups, met alleen een MBA om naar te wijzen als relevante ervaring.

Ray-Ban naar recordhoogte: profiteert van Meta AI-bril

De aandelen van Ray-Ban-maker EssilorLuxottica bereikten vrijdag een recordhoogte en stegen met bijna $ 20 miljard aan marktwaarde, gedreven door enthousiasme van beleggers voor de AI-gestuurde Ray-Ban Meta-bril. Als brildrager tegen wil en dank geloof ik nog steeds niet in de bril als serieuze variant op de mobiele telefoon of zelfs de smartwatch. Maar het is een interessante ontwikkeling om de komende jaren te blijven volgen.

Het worden spannende dagen want de verwachtingen zijn torenhoog. Bron: Moomoo.

Big Tech kwartaalcijfers komen eraan: moment van de waarheid

Door de enorme invloed die de grote techbedrijven hebben op de belangrijkste beursindices, zullen hun kwartaalcijfers de toon zetten voor het beleggerssentiment en de algemene richting van de markt. Vandaag publiceert Tesla als eerste van de grote jongens de cijfers, waarmee officieel een nieuwe ronde van het winstseizoen voor Amerikaanse techaandelen van start gaat.

De verwachtingen zijn zo hoog dat zelfs een kleine misser grote gevolgen kan hebben. De koerssprong van Luxottica toont aan dat de markt nog altijd veel geloof heeft in AI-gedreven producten, maar tegelijk groeit de twijfel of de huidige generatie LLM’s werkelijk de enorme productiviteitswinst zal opleveren die de honderden miljarden aan investeringen en de torenhoge beurswaarderingen rechtvaardigen.

Categorieën
AI beleggen crypto NFT's technologie

Zesduizend miljard beurswaarde verdampt, ook crypto zwaar gedaald

Wereldwijde markten in vrije val door handelsoorlog

De Wall Street Journal blonk de afgelopen dagen uit in sobere, feitelijke berichtgeving maar kon niet voorkomen dat in het uitstekende samenvattende artikel over de gevolgen van de Trump-tarieven, toch totale paniek doorklonk. Een bloemlezing:

  • Er zijn momenteel veel verwarde, angstige en boze mensen,” aldus Steve Sosnick, hoofdstrateeg bij Interactive Brokers.
  • We zitten in een periode van zelf veroorzaakte braakneigingen, dat is de beste manier waarop ik kan samenvatten wat er deze week is gebeurd,” stelde Callie Cox, hoofdmarktstrateeg bij Ritholtz Wealth Management.
  • „Ik weet niet eens zeker of we ooit eerder zoiets gedaan hebben, de situatie escaleerde zo snel,” zei Adam Phillips, algemeen directeur bij EP Wealth Advisors.

Phillips had zijn klanten had gewaarschuwd voor een onrustig 2025, nadat de S&P 500 twee uitzonderlijk sterke jaren achter de rug had. Toch had niemand, inclusief hijzelf, deze uitverkoop zien aankomen. Toen nerveuze klanten deze week geruststelling nodig hadden, haastte hij zich om een video op te nemen. Zijn boodschap: “handel niet impulsief.”

Je vraagt je af tot wie Phillips zich richtte met zijn oproep, in de week dat een eiland waar alleen pinguins leven werd geconfronteerd met een handelstarief van tien procent wanneer de pinguins het in hun kruintjes halen om iets naar de Verenigde Staten te exporteren.

Zesduizend miljard dollar verdampt

Deze grafiek is niet ondersteboven; dit zijn de koersen van de Big Tech-aandelen sinds 1 januari 2025. Tot zover de ‘Trump-bump.’

Nadat China reageerde op de Amerikaanse heffingen beleefden internationale financiële markten deze week hun zwartste dagen sinds maart 2020. De Nasdaq en Dow Jones kelderden ruim 5 procent, wat leidde tot meer dan $6 biljoen (zesduizend miljard dollar) verlies aan marktwaarde binnen twee dagen.

Tesla trekt veel aandacht met een koersdaling van 41% dit jaar, maar chipmaker Broadcom blijft niet ver achter met een daling van 37%. De acht Big Tech-bedrijven Broadcom, Amazon, Tesla, Meta, Microsoft, Apple, Alphabet (Google) en Nvidia, samen BATMMAAN genoemd, verloren dit jaar gemiddeld 26% aan beurswaarde.

Door de plotselinge beursval zijn beursintroducties van bedrijven zoals kaartjesmarktplaats StubHub en fintechbedrijf Klarna uitgesteld. Internationaal verloor de Japanse Nikkei 225-index deze week negen procent, terwijl de Europese Stoxx Europe 600 met acht procent daalde. Beide indices noteerden hiermee hun grootste wekelijkse procentuele daling sinds maart 2020, toen wereldwijd het besef doorbrak dat de Covid-pandemie eerder jaren dan maanden zou duren.

Voorbeeld: de kostprijs van een iPhone 16

Bron: Wall Street Journal

Een goed voorbeeld van de gevolgen van de handelstarieven voor technologie-producten is de kostprijs van de iPhone 16. De productiekosten van Apple’s goudmijntje zouden door de nieuwe importheffingen stijgen van $580 naar ongeveer $850. Zonder prijsverhogingen zou Apple’s winstmarge sterk dalen, daar houden ze niet van in Cupertino, dus in dit scenario gaat de verkoopprijs van de iPhone 16 van $1.100 naar $1.700 dollar.

De recente maatregelen van president Trump zorgen voor grote aarzeling bij bedrijven om te investeren in nieuwe technologieën. Datacenterclub CoreWeave zal blij zijn dat het nog net op tijd de beursgang haalde, al is het voor bijna een kwart minder aandelen en tegen een veel lagere prijs dan verwacht. Het aandeel CRWV steeg de afgelopen week vrijwel als enige en liefst met 25%, waarschijnlijk door het bericht dat Google infrastructuur wil huren bij CoreWeave.

Et tu, crypto?

De tijd dat crypto een veilige haven was wanneer de ‘gewone economie’ in problemen kwam, is definitief voorbij. Crypto daalde dit jaar meer dan Big Tech.

Zelfs crypto kreeg een opdonder van de tarievenoorlog, al leek XRP nog na te genieten van het nieuws dat de SEC onder Trump afziet van de rechtzaak tegen XRP en het gelieerde bedrijf Ripple. Toch klinken er uit de ‘TradFi’ steeds meer serieuze geluiden die in lijn liggen met de gedachte van het hoofd research van Grayscale, die verwacht dat Bitcoin zal profiteren van een zwakkere dollar:

„Ik denk dat tarieven de dominante rol van de dollar zullen verzwakken en ruimte zullen creëren voor concurrenten, waaronder Bitcoin. Op korte termijn zijn de prijzen gedaald, maar de eerste maanden van de Trump-regering hebben mijn overtuiging versterkt dat Bitcoin op langere termijn een belangrijke mondiale monetaire rol zal spelen.”

Bitcoin is deflatoir, heeft een voorspelbaar aanbod en wordt vaak aangeduid als „digitaal goud”. Daarom kunnen investeerders Bitcoin (en andere cryptovaluta’s) zien als een veilige manier om hun vermogen te behouden in deze extreme tijden van economische en politieke onzekerheid.”

Klinkt niet onlogisch.

OpenAI haalt $40 miljard op, $300 miljard waard

Het nieuws sneeuwde onder in al het tarievengekletter, maar OpenAI vond SoftBank bereid om een groep investeerders te leiden die $40 miljard in het bedrijf pompen, waarmee de waardering van de maker van ChatGPT oploopt naar $300 miljard. Het geld zal gebruikt worden om AI-onderzoek te versnellen en infrastructuur uit te breiden, ofwel datacentercapaciteit en servers in te kopen, onder andere in het megalomane Stargate-project.

Bij OpenAI is het onder Sam Altman altijd een kwestie van ‘een stap vooruit, dan een pirouette en misschien een halve stap achteruit.’ Want OpenAI ziet in 2025 weliswaar een enorme stijging van abonnees en omzet, maar tegelijkertijd blijft er grote twijfel bestaan over de houdbaarheid van het verdienmodel, vooral omdat goedkoper opererende concurrenten, met name DeepSeek, vrijwel vergelijkbare prestaties leveren tegen lagere kosten. Hoe gaat OpenAI dan ooit winst maken, zelfs bij een nog steeds snelgroeiende markt?

Daarbij blijven vragen bestaan over hoe OpenAI zijn trainingsdata verzamelt, vooral vanwege mogelijke inbreuken op auteursrecht, zoals deze week opnieuw bleek uit nieuw onderzoek. De concurrentie neemt intussen toe op de lucratieve zakelijke markt met nieuwe spelers, zoals Open Deep Search, wat de druk op OpenAI nog verder vergroot.

Elon Musk fuseert X en xAI in ongebruikelijke megadeal

We zouden het bijna vergeten: Elon Musk combineert zijn X, het voormalige Twitter, met zijn AI-bedrijf xAI. Volgens de boekhouders betaalt xAI voor X $33 miljard, want hoewel X eigenlijk $45 miljard waard is zit er nog S12 miljard schuld in van de overname van X door Musk in 2022, toen X nog Twitter heette. Volgt u het nog? Deze ongebruikelijke megadeal creëert zo een onderneming, xAI, om het helder te houden, met een waardering van meer dan $110 miljard.

Normaal gesproken zou ik nu allerlei flauwe grappen maken over de verliezen van X en xAI en vragen stellen over die waardering van ruim $100 miljard, maar als OpenAI $300 miljard waard is in de week dat er op Wall Street zesduuzend miljard verdampt in 48 uur, begin ik aan ieders verstandelijke vermogens te twijfelen, inclusief die van mezelf. Dus ik zwijg deemoedig.

Midjourney lanceert v7, nieuw AI-beeldmodel

Boven alle twijfel verheven is Midjourney, al is het alleen vanwege het feit dat deze fenomenale technologie in tegenstelling tot ChatGPT van OpenAI, is ontwikkeld zonder een cent van investeerders. Hoe dat kan is volslagen onduidelijk, maar de resultaten zijn schitterend. Trouwe lezers van deze nieuwsbrief zien hier vaker plaatjes die in een paar minuten met de wonderlijke beeldenkoker kunnen worden gemaakt.

De nieuwste versie heet Midjourney v7 en is de eerste significante update in bijna een jaar. De release volgt vlak op een vergelijkbare lancering genaamd Dall-E 3 van concurrent OpenAI. Wel apart: zelfs als betalende abonnee van Midjourney moet je eerst 200(!) foto’s rangschikken die v7 je voorschotelt, alvorens je het genoegen mag smaken om de beeldmaker te gebruiken.

NFA Podcast: Marktcrash, NFT-shift en Binance-oprichter is terug

In aflevering 10 van de NFA Podcast bespreken dr. Nisheta Sachdev en ondergetekende de extreem volatiele marktweek, gedomineerd door handelsoorlogen en grote verliezen bij techaandelen en cryptovaluta. Hoewel de NFT-verzamelaarsmarkt is ingestort, zien we toekomst voor functionele NFT-technologie binnen andere smart contracts.

Aflevering 10 van de NFA Podcast is hier te zien of te horen

Ja, ook dit plaatje werd gemaakt met AI; de Trump in het midden is werk van Dall-E. Mijn wenkbrauw is geheel naturel. Over die van Nish twijfel ik.

* Op YouTube

* Op Spotify

* Op Apple Podcasts

* Op Substack

Daarnaast behandelen we nut of onzin van groeistrategieën zoals airdrops en bespreken we Binance-oprichter CZ’s nieuwe rol als blockchain-adviseur van Kirgizië. Ook blikken we vooruit op de komende week in technologie en Web3 en raar maar waar; we zijn allebei gematigd optimistisch.

In ander opvallend nieuws

Een opvallende studie toont aan dat sterftecijfers onder welvarende Amerikanen vergelijkbaar zijn met die van arme Europeanen. Rijke Europeanen blijken zelfs aanzienlijk lagere sterftecijfers te hebben dan hun Amerikaanse tegenhangers, wat vragen oproept over de Amerikaanse gezondheidszorg en leefstijlfactoren. Er is helaas niet gekeken naar causaliteit met stemgedrag.

Een paar jaar geleden werd een Amerikaanse missionaris gedood door een geïsoleerd levende stam op een eiland in de Indische Oceaan. Dus wat dacht een bijdehante influencer afgelopen week: ‘daar moet ik heen, dan krijg ik volgers.‘ Na zijn arrestatie wijzen mensenrechtenorganisaties voor de negatieve impact van influencers op geïsoleerde stammen. In veel steden wordt juist gehoopt op meer naar afgelegen eilanden vertrekkende influencers.

Het was niet alleen slecht nieuws deze week: wetenschappers hebben innovatieve cyborg-kakkerlakken ontwikkeld die effectief kunnen worden ingezet bij reddingsoperaties na aardbevingen. Deze gemodificeerde insecten blijken zeer effectief bij het lokaliseren van slachtoffers onder puin, wat levensreddend kan zijn bij natuurrampen. Cynici wijzen op het feit dat het kleine camera’s lijken die op hele grote kakkerlakken worden gelijmd, maar feit blijft dat die beestjes zo nuttig werk doen.

Dank voor de belangstelling, tot volgende week!

Categorieën
AI beleggen crypto technologie

Twijfels over AI, Zuckerberg in opspraak en droomstad Neom nog fata morgana

Het is niet duidelijk of het aan de wisselende prestaties ligt van techbedrijven of aan de wereldwijde onzekerheid over handelstarieven en de tegenstellingen tussen de VS, Europa, Rusland en China, maar er is een abrupt einde gekomen aan de hosanna-stemming in de techwereld.

De vriendelijke AI-agent voor kinderfeestjes. Beeld gemaakt met Midjourney.

Gedreven door een stroom aan AI-toepassingen hoopten beleggers op een nieuwe innovatiegolf, vergelijkbaar met de opkomst van de pc in de jaren tachtig, de doorbraak van internet in de jaren negentig en het wereldwijde gebruik van de mobiele telefoon begin deze eeuw: baanbrekende technologie die nieuwe markten creëerde en tegelijkertijd de productiviteit verhoogde.

Groeiende twijfel over AI

Er ontstaat steeds meer twijfel of de belofte van kunstmatige algemene intelligentie (AGI) de komende jaren zal worden ingelost, terwijl de enorme verliezen van AI-ontwikkelaars zoals OpenAI de vraag oproepen of er een winstgevend business model voor dit type bedrijven bestaat.

‘De enorme investeringen in opschaling, zonder gepaard te gaan met verdere innovatie, hebben mij altijd al zinloos geleken,’ zegt Stuart Russell van de Universiteit van Californië, Berkeley in New Scientist‘Ik denk dat ongeveer een jaar geleden voor iedereen duidelijk werd dat de voordelen van traditionele opschaling hun plafond hadden bereikt.

Met opschaling doelt Russell op het gooien met meer hardware naar het probleem, waarvan mede door de opkomst van DeepSeek wordt betwijfeld of het de beste aanpak is. Desondanks zijn technologiebedrijven van plan om de komende jaren gezamenlijk naar schatting een biljoen dollar, duizend miljard, uit te geven aan datacenters en chips om hun AI-ambities te ondersteunen. De hype rond AI-technologieën verklaart wellicht waarom liefst tachtig procent van de respondenten in een recent onderzoek onder AI-experts aangaf dat de huidige percepties van AI-capaciteiten niet overeenkomen met de realiteit.

‘What the hell are AI-agents?’

De meest recente hype die de AI-industrie probeert op gang te krijgen zijn AI-agents, een term die wordt misbruikt voor robot-stofzuigers tot “intelligente agents in AI die de besluitvorming veranderen en het situationeel bewustzijn binnen organisaties verbeteren door snellere data-analyse en voorspellende intelligentie.” Aldus iemand die rapporten over AI verkoopt, waarschijnlijk ook geschreven door AI.

In werkelijkheid heeft bijvoorbeeld Salesforce de omzetprognoses uit het product met de prachtige naam Agentforce bij lange na niet gehaald. De Wall Street Journal concludeerde dan ook: ‘AI Agents zijn overal – en nergens.’ Techcrunch, doorgaans positief over nieuwe technologie, kopte deze week zelfs: ‘No one knows what the hell an AI agent is.’

In hetzelfde artikel zeg zegt Andrew Ng, oprichter van het AI-platform DeepLearning.ai en gerenommeerd AI-expert, dat marketing een grote rol speelt bij het veroorzaken van het definitie-probleem. ‘De termen AI agents en agent-gebaseerde workflows hadden vroeger een technische betekenis, maar ongeveer een jaar geleden zijn marketeers en enkele grote bedrijven ermee aan de haal gegaan.’ Het wordt interessant om te volgen of er dit jaar nuttige en winstgevende toepassingen van AI-agents uitkomen. Wall Street lijkt niet van plan om fantasieverhalen te blijven financieren.

Woestijnstad van de toekomst nog fata morgana

Niet alleen de AI-wereld heeft het moeilijk, ook een ambitieus smart city-project als Neom, de Saudische stad als een streep van 170 kilometer lang ‘zonder wegen, auto’s of emissies,’ kampt met forse tegenslag.

De kosten zijn enorm gestegen, er zijn veel bouwvertragingen en een besluit om de eerste fase van Neom te verkleinen betekent dat de kritische massa aan inwoners ontbreekt, die nodig is om Neom tot het beoogde moderne zakencentrum te maken.

Het is jammer als Neom de enorme ambities zou terugschroeven, omdat het een fantastisch testbed leek te worden voor de beste technologie op het gebied van energie, watervoorziening, vervoer en stedenbouwkundige planning; allemaal gebieden waar de rest van de wereld grote belangstelling voor heeft.

Achter de problemen van Neom schuilt ‘een dans van wederzijdse zelfmisleiding‘, waarbij de kroonprins aandrong op fantastische plannen, volgens de berichtgeving tenminste, ’terwijl anderen daarin meegingen’. Dat lijkt verstandig, het is immers geen land dat bekendstaat om grote waardering voor tegenspraak. 

Pijnlijk boek over werken bij Facebook

Een ander geval van ‘wederzijdse zelfmisleiding’ lijkt de houding van de directie van Meta (Facebook), als reactie op een onthullend boek van voormalig medewerker Sarah Wynn-Williams, getiteld: “Roekeloze mensen: een waarschuwend verhaal over macht, hebzucht en verloren idealisme.” Uitgeverij Macmillan steunt de voormalig Meta-medewerker en weigert het boek uit de handel te halen, ondanks een gerechtelijk bevel daartoe.

Zuckerberg vestigt door de juridische acties juist meer aandacht op het boek, waarin hij wordt afgeschilderd als een emotioneel onderontwikkeld, wereldvreemd wezen. Een citaat:

‘Zuckerberg vraagt (tevergeefs) om naast Fidel Castro te worden geplaatst tijdens een diner. In 2015 vraagt hij Xi Jinping of deze hem “de eer wil bewijzen om zijn ongeboren kind een naam te geven”. (Xi weigert.) Hij onderhoudt een vriendschappelijke relatie met Barack Obama, totdat die hem op zijn plaats zet over nepnieuws.’

In 2016 plaatst Facebook medewerkers in de campagne van Donald Trump, “naast Trump-campagneprogrammeurs, tekstschrijvers voor advertenties, mediakopers, netwerkingenieurs en dataspecialisten”, waarmee ze Trump helpen winnen. Dit inspireert Zuckerberg om zelf een gooi naar het presidentschap te overwegen, waarna hij in 2017 door de Amerikaanse swing states reist.

Wynn-Williams beschrijft Zuckerbergs toespraken “zoals een kind zich voorstelt hoe een president zou klinken”. Een van Zucks uitspraken luidt: “De situatie is vol uitdagingen, en wij moeten boven de situatie uitstijgen. Omdat onze zaak nieuw is, moeten we nieuw denken en nieuw handelen.” Mocht iemand er nog aan hebben getwijfeld: Zuckerberg is geen John F. Kennedy.

‘Ik lag een deel van de tijd in coma’

De beschrijving van de werkcultuur bij Meta is misschien het meest schrijnende onderdeel uit het boek. Wynn-Williams komt tijdens een bevalling bijna om het leven, maar tijdens haar herstel wordt ze steeds lastiggevallen door haar leidinggevende. Wanneer ze terugkeert naar kantoor, krijgt ze van haar mannelijke baas een ongunstige evaluatie. “Je was niet responsief genoeg,” zegt hij. “In mijn verdediging,” antwoordt ze, “ik lag een deel van de tijd in coma.” Zuckerberg gaat nog veel last krijgen van dit boek.

2025 rampjaar voor Tesla

Ook de aartsvijand van Mark Zuckerberg, Elon Musk, beleeft zakelijk gezien zware tijden. Het aandeel Tesla blijft dalen, deels door tegenvallende resultaten in China, deels door Musk’s controversiële gedrag. Terwijl de Nasdaq Composite al een slecht jaar beleeft met een daling van 8%, krijgt Tesla in 2025 een enorme klap met een daling van liefst 38%. En het is pas maart.

2025 is een rampjaar voor Tesla, maar over de laatste twaalf maanden gezien is Tesla nog steeds een grote winnaar met 53% stijging

Tesla in laatste jaar: 53% stijging

Die -38% klinkt rampzalig, maar over een langere periode bezien, de laatste twaalf maanden, blijkt Tesla van de Big Tech-aandelen onverwacht één van de grote winnaars. Net als Broadcom (58%) heeft Tesla het laatste jaar een bijzondere stijging doorgemaakt: 53%. Dat is twee keer zoveel als het aandeel Meta van vrind Zuckerberg, de man die het bedenken van een naam voor zijn kind aan de president van China probeerde uit te besteden.

Het valt steeds meer op hoe de financiële media worden gedreven door de waan van de dag, of beter gezegd: het zapgedrag van kijkers en het (weg)klikgedrag van lezers. Uiteraard is het nieuws als een aandeel zoveel daalt als Tesla dit jaar, zeker als de CEO met een kettingzaag op een podium goochelt, maar vanuit beleggingsperspectief is een raadzaam om een langere horizon dan een paar weken te hanteren. Tesla is geen meme coin.

NFA Podcast: Beleggen in crypto vs. speculeren en Abu Dhabi investeert $2 miljard in Binance

In aflevering 7 van de NFA Podcast bespreken Nisheta en ik Ripple’s verrassende goedkeuring voor crypto-betalingen in de Emiraten, de opvallende investering van twee miljard dollar door Abu Dhabi’s MGX-fonds in cryptobeurs Binance en de bredere verschuiving in de cryptomarkt van speculatieve meme coins naar substantiële beleggingen met onderliggende waarde.

Daarnaast bespreken we het verschil tussen beleggen in crypto voor de lange termijn, versus korte termijn speculeren. We verwachten allebei nog een nieuw All Time High voor Bitcoin in 2025. Aflevering 7 van de NFA Podcast met Nish & Frackers is nu beschikbaar:

Shownotes Aflevering 7:

Bedankt voor de belangstelling, tot volgende week!

Categorieën
beleggen technologie

Tech-aandelen lauw in eerste week Trump

De techbros verheugden zich op de eerste week van Trump, maar het was geen feest op de beurs.

De BATMMAAN-aandelen, bestaande uit Broadcom, Apple, Tesla, Microsoft, Meta, Alphabet(Google), Amazon en NVIDIA, hebben de afgelopen week een gemengd beeld laten zien op de aandelenmarkt. Terwijl sommige bedrijven een lichte stijging in hun waarde zagen, hadden andere te maken met dalingen, wat de volatiliteit binnen de technologiesector onderstreept. Zo eindigde de eerste week van tech- en cryptovrind Trump toch enigszins in mineur.

Apple en notabene Tesla, het bedrijf van Trumps hypeboy Elon Musk, daalden allebei fors. De rest van de techbros hadden ook geen reden voor groot feest. Het aandeel Meta steeg zes procent, maar juist Meta wordt met zijn open source project Llama het hardst geraakt door de lancering van DeepSeek. Er wordt zelfs al gesproken van ‘panic mode’ bij Meta.

Terwijl je zou denken dat Nvidia garen zou spinnen door de aankondiging van Stargate (want wie anders gaat de chips leveren voor het beoogde high performance computing), lijken veel beleggers te denken dat Nvidia wordt bedreigd door Stargate. Ik geef geen advies en doe geen voorspellingen, maar bij de volgende kwartaalcijfers van Nvidia lijkt de kans groot dat de beleggers Nvidia-CEO Jensen Huang weer op de schouders willen nemen. 

Zoals General Magic onderstreepte, is de juiste timing cruciaal bij het introduceren van technologie voor de massamarkt. De vraag is hoe snel kan worden bepaald of alle miljardeninvesteringen in AI het beoogde financiële en maatschappelijke rendement opleveren. Voorlopig leven we in de waan van de dag, waarin de aankondiging van Stargate even geloofwaardig lijkt als de Amerikaanse annexatie van Groenland. 

Categorieën
AI beleggen crypto

Vergeet FANG, het gaat nu om BATMMAAN – of toch crypto?

Ooit was het acroniem FANG (voor Facebook, Apple, Netflix en Google) het symbool voor de tech-aandelen. Maar vrijwel ongemerkt sloop Broadcom de club van biljoenenbedrijven binnen en inmiddels is er sprake van een nieuw acroniem: BATMMAAN (Broadcom, Apple, Tesla, Microsoft, Meta, Amazon, Alphabet, Nvidia). Barron’s kwam met een uitstekende analyse inclusief een prijsvergelijking. Wat blijkt? Nvidia is het goedkoopste aandeel van het stel.

De prestaties van de BATMMAAN-aandelen in het laatste jaar: gemiddeld 66% stijging.

Vergeet FANG, hier is BATMMAAN

Dat is vooral opvallend omdat Nvidia over het laatste jaar bezien al verreweg het best presterende aandeel was van de tech-giganten. Gestuwd door de AI-hype komt Broadcom (symbool AVGO) ook sterk opzetten, terwijl Tesla vooral wordt gedreven door leden van de cult van Elon Musk.

De hele BATMMAAN-club maakte het laatste jaar een gemiddeld rendement van 66%. Apple en vooral Microsoft doen het zelfs substantieel slechter dan de S&P 500, die met 25% een solide belegging is gebleken. Beide iconen lijden onder de AI-hype: Apple omdat het geen aanwijsbaar omzet- of winstvoordeel behaalt uit AI en Microsoft omdat het tientallen miljarden aan extra investeringen in AI doet, waarvan beleggers twijfelen aan het rendement op lange termijn.

Rendement van de top cryptovaluta: 174%

Beleggers met een sterke maag hebben een heerlijk jaar achter de rug in de cryptowereld, waar de gemiddelde stijging van de grootste cryptovaluta gemeten in marktwaarde, liefst 174% bedraagt.

De meest gestelde vraag in crypto blijft: welke munt moet ik kopen? Maar de grootste cryptovaluta deden op jaarbasis al 174%.

Naast de mede door Doge-fan Elon Musk gedragen stijging van de memecoin Dogecoin valt vooral op dat XRP, voor crypto-begrippen een token uit het stenen tijdperk, ruim 450% steeg. Het aanstaande presidentschap van Trump zorgt ervoor dat er een nieuwe SEC-baas zal worden aangesteld, na de notoire cryptohater Gensler. De hoop van XRP-houders is dat onder het nieuwe bewind de SEC de aanhoudende juridische procedures tegen XRP zal beëindigen.
 

Categorieën
AI beleggen crypto technologie

De grote trends van 2024: AI, crypto en koolstofverwijdering

Er zijn op dit moment drie grote trends in technologie die zowel worden gedreven door technologische, als door sociologische en politieke stromingen: AI, crypto en carbon removal (koolstofverwijdering). Deze baanbrekende ontwikkelingen worden zoals elke grote innovatie met scepsis ontvangen, een patroon dat al decennia zichtbaar is.

PC: “te duur en nutteloos”

In de jaren tachtig, toen de personal computer opkwam, werden pc’s vooral gezien als te duur voor een apparaat zonder veel relevante toepassingen. Dat veranderde snel dankzij prijsdalingen en standaardisatie van software, nadat MS-DOS dankzij een uitgenast licentiemodel van Microsoft uitgroeide tot wereldstandaard. De tekstverwerker en het spreadsheet maakten de PC snel onmisbaar op kantoor.

Internet: “te moeilijk en gevaarlijk”

In de jaren negentig herhaalde dit patroon zich met internet. De pc werd gezien als een werkinstrument, niet als een potentieel massamedium. Bill Gates verklaarde zelfs dat internet gebukt ging onder gebrek aan standaarden, het was onveilig en veel te ingewikkeld, reden waarom hij in zijn boek The Road Ahead het woord internet nog geen tien keer gebruikte.

Bill repte liever over de information super highway, die hij zelf wel effe ging aanleggen met het gesloten MSN, waar we verder nooit meer iets over hebben gehoord. Toch maakten email, de web-browser en toepassingen zoals eBay, Amazon en Google internet binnen een paar jaar toegankelijk voor consumenten.

In Nederland duurde het tot eind 1996 voordat het NOS Journaal begreep dat internet een serieus massamedium ging worden, al werd de penetratie van de computer door Joop van Zijl nog wel vergeleken met die van de magnetron.

Smartphones: “alleen voor vertegenwoordigers”

Toen de iPhone in 2007 op de markt kwam heerste de Blackberry in de zakelijke markt. Hoewel het grootste deel van de bevolking in ontwikkelde landen al een mobiele telefoon had, vaak een Nokia, was de kritiek op de iPhone niet mals. “Te duur, alleen handig voor vertegenwoordigers”, zo oordeelde een vriend uit notabene de IT-wereld. Overigens dezelfde knakker die tien jaar eerder over de mobiele telefoon oordeelde als ‘alleen handig voor drugsdealers‘, een veel gehoord sentiment.

Microsoft-CEO Steve Ballmer lachte de iPhone weg in een video waarin hij, zoals hem was aangeleerd door PR-mensen, snel overstapte op het promoten van het eigen Windows Mobile waar we verder ook nooit meer iets over hebben gehoord. Het maakt de prestatie van CEO Satya Nadella om Microsoft na Ballmer compleet nieuw leven in te blazen des te knapper, maar daarover een andere keer.

AI, crypto en koolstofverwijdering aan de beurt

Op dit moment zien we exact dezelfde patronen als voorheen, maar nu over AI, crypto en koolstofverwijdering:

  • AI wordt vaak afgedaan als nuttig voor werk, maar zonder nuttige toepassingen voor consumenten.
  • Crypto wordt bekritiseerd met opmerkingen als: “Noem een toepassing.” Intussen ligt de eerste toepassing in iets elementairs als het herontwerpen van het bancaire systeem, waarbij elke gebruiker zijn eigen rekening beheert en banken overbodig maakt. Blijkbaar wordt de significantie hiervan door velen gemist. Tip: ga nooit in discussie met mensen die te lui waren om het Bitcoin whitepaper te lezen, maar wel een mening hebben.
  • Koolfstofverwijdering wordt vaak getypeerd als fraude, waarbij wordt verwezen naar bekende voorbeelden zoals inefficiënte kookovens, zonder de complexiteit en potentie te kennen of te begrijpen van projecten die wel daadwerkelijk koolstof verwijderen uit de atmosfeer, zoals ocean fertilization. Dit soort verwijdering van koolstof uit de atmosfeer is de grootste opgave die de wereld te wachten staat in de komende decennia. Tip: ga nooit in discussie over klimaatverandering met mensen die te lui waren om de samenvatting te lezen van recente IPCC-rapporten.

Toegegeven: ik heb een persoonlijke fascinatie voor de wijze waarop innovaties doorbreken of mislukken. Daarom heette zowel mijn afstudeerscriptie in 1993 als mijn boek uit 2001 allebei “Op zoek naar de Heilige Graal,” hoewel een of andere mafkees de omslag heeft gefotoshopt van mijn boek dat overigens nog steeds in grote aantallen te koop is. En niet vanwege het grote succes.

Ik leerde meer van Megamistakes dan van Megatrends. Iedereen kent de adoptiecurve van Rodgers, maar het blijft mysterieus waarom de ene innovatie wel aanslaat en de andere genadeloos flopt. Voor koolstofverwijdering, crypto en AI zijn er verschillende belangrijke succesfactoren, waarvan ik er een aantal wil belichten.

CO2-succes was niet tijdens COP29

Voor de doorbraak van koolstofverwijdering is politieke bereidheid een vereiste. Alle media waren gericht op de klimaattop COP29 in Bakoe, maar intussen werden er in Brussel en Washington successen geboekt in de strijd tegen klimaatverandering.

In Brussel keurde de Europese Raad de oprichting goed van het eerste EU-brede certificeringskader voor permanente koolstofverwijdering, koolstoflandbouw en koolstofopslag in producten. Dit vrijwillige kader is bedoeld om een certificeringssysteem te creëren waarmee koolstofverwijdering kan worden gekwantificeerd, gemonitord en geverifieerd en om greenwashing tegen te gaan; koolfstofhuichelen. De goedkeuring van de nieuwe regels door de EU markeert de laatste grote wetgevende stap om groen licht te geven voor de oprichting van het nieuwe certificeringskader voor koolstofverwijdering.

Dan nu in het Nederlands: er worden standaarden ingevoerd waardoor bedrijven en burgers daadwerkelijk hun koolstof-uitstoot kunnen compenseren en dan niet door flutbossen te planten of te behouden, maar door CO2-uitstoot meetbaar tegen te gaan of nog beter, CO2 uit de atmosfeer te verwijderen.

Democraten en Republikeinen samen voor koolstofverwijdering

In de Verenigde Staten werd een wetsvoorstel ingediend door senatoren Lisa Murkowski (Republikeins, Alaska) en Michael Bennet (Democraat, Colorado) met als doel subsidies voor koolstofverwijdering uit te breiden voor een breed scala aan technologieën die bedoeld zijn om koolstofdioxide permanent uit de lucht en zeeën te verwijderen.

De wet zal waarschijnlijk nog niet worden aangenomen door het huidige congres wegens tijdsgebrek, maar de introductie ervan wijst erop dat subsidies voor koolstofverwijdering ook onder president Trump zullen worden uitgebreid. Het feit dat de wet werd ingediend door senatoren uit beide partijen, een zeldzaamheid tegenwoordig, stemt hoopvol.

AMC’s voor CO2

Let komende jaren op de term Advanced Market Commitment (AMC), hier toegelicht door de Economist: ongeacht hoe de politieke wind waait, is de druk uit de samenleving op decarbonisering zo groot dat slimmere bedrijven zelfstandig proberen om hun eigen koolstofafdruk te verwijderen of minimaal te compenseren, door het financieren van technieken die koolstof verwijderen voor lange termijn; liefst voor altijd. Salesforce, Google, Meta en Microsoft zijn slechts de eersten uit een lange lijst bedrijven die AMCs zullen financieren.

Een ander voorbeeld: vorige week werd bekend dat Planetary Technologies 138 ton CO2 heeft verwijderd via ‘Ocean Alkalanity Enhancement (OAE)’, waarbij door het toevoegen van mineralen of stoffen de alkaliniteit, de capaciteit van de oceaan om CO2e te absorberen, wordt verhoogd met als doel CO₂ vast te leggen en  klimaatverandering tegen te gaan. Kopers van de bijbehorende carbon removal credits waren Shopify (96 ton) en Stripe (42 ton) op basis van een ‘vooraankoopovereenkomst‘. Bij Scrabble leg je hem niet snel, maar het bestaat echt en zal veel worden gebruikt.

Old school tech vergeleken met AI en crypto

Beurswaarderingen zijn een weerspiegeling van marktverwachtingen en het enthousiasme rond AI en crypto toont aan dat investeerders vertrouwen hebben in hun potentieel op langere termijn. Ik heb vier virtuele ‘mandjes’ aangemaakt waarover ik vaker heb bericht:

  • ‘MANAAM’: de old school techbedrijven
  • Spotlight 9: de negen m.i. toonaangevende tech-beleggingen
  • AI Spotlight 9: negen bedrijven die profiteren van AI
  • Crypto Spotlight 9: de grootste negen crypto’s gemeten in marktwaarde

Old school tech MANAAM: +36%

In de bredere techsector blijven gevestigde spelers domineren. Ooit waren beleggers fan van de term FANG (voor Facebook, Apple, Netflix en Google, alsof Microsoft niets voorstelde), maar laten we het groepje ‘MANAAM’ nemen, bestaande uit Meta (voorheen Facebook), Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet (voorheen Google) en Netflix. De gemiddelde stijging van de aandelen van dit inmiddels klassieke clubje bedraagt dit jaar liefst 35.9%. Dat is vanuit beleggingsperspectief fenomenaal, tot je bedenkt dat de S&P 500 dit jaar ook al 27.19% in de plus staat.

Spotlight 9: +63%

Microsoft (14%), Alphabet (22.28%) en Apple (27.84%) doen het niet eens beter dan de index. Terwijl beleggers tech-aandelen kopen voor de hogere koersstijgingen, als compensatie voor het hogere risico.

Geen koopadvies, maar indicatief: de Spotlight 9 is +63%

Wie echter de Spotlight 9 had gekocht, die bestaat uit de belangrijkste techbedrijven en de twee grootste crypto’s Bitcoin (+119%) en Ethereum (+57%), zou de beleggingsportefeuille dit jaar al 63.37% hebben zien stijgen. Vergeleken met de MANAAM ontbreekt Netflix in de Spotlight 9, terwijl Nvidia (+187%) uiteraard is toegevoegd als ’s werelds meest waardevolle technologiebedrijf.

AI Spotlight 9: +76%

De waardering van AI-gedreven bedrijven zoals Nvidia, die een sleutelrol spelen in de ontwikkeling van AI-infrastructuur, heeft recordhoogtes bereikt. Dit laat zien dat de markt de snelheid erkent waarmee deze door AI opgestuwde bedrijven hun resultaten zien stijgen.

Ondanks AMD, Gigabyte en Super Micro doet de AI Spotlight 9 liefst + 76%

Omdat Nvidia al is opgenomen in de Spotlight 9 heb ik de marktleider buiten beschouwing gelaten in mijn eveneens compleet arbitraire ‘AI Spotlight 9’, bestaande uit negen bedrijven waarvan ik het vermoeden heb dat ze door AI sneller zullen kunnen groeien dan de toonaangevende grote techbedrijven (de MANAAM-groep) en wellicht zelfs sneller dan de Spotlight 9.

Met een groei van 76.11% is dat dit jaar zeker het geval, waarbij het helemaal opvallend is dat deze stijging tot stand komt ondanks Super Micro (dat de accountant het hazenpad zag kiezen), AMD (-1%) en Gigabyte, hardware-partijen die de groei van de rest niet bijbeenden. Softwarebedrijf Palantir (+305%), waarover ik begin november schreef, maakt het verschil meer dan goed.

Crypto Spotlight 9: +191%

Sinds de goedkeuring eerder dit jaar van Bitcoin ETFs, stroomden al tientallen miljarden vanuit de traditionele beleggingswereld richting crypto. Het wachten was op het moment dat de ‘alt rotation‘ zou beginnen, het moment waarop er meer geld naar andere cryptovaluta vloeit dan naar Bitcoin, wat geldt als het onofficiële startschot van ‘altcoin season.‘ Dat moment vond gisteren plaats, toen de Ethereum Spot ETF netto instroom, die naar Bitcoin oversteeg.

Crypto Spotlight 9: +191% en hier zit geen memecoin tussen.

De echte durfal stapt daarom nu groot in de meest malle muntjes die vaak geen enkele onderliggende waarde bevatten, maar dat is even risicovol als in een casino alles op rood of zwart zetten. Een minder risicovolle strategie, voorzover dat mogelijk is in crypto, is om te spreiden in de grootste cryptovaluta en te profiteren van het algehele sentiment.

De ‘Crypto Spotlight 9’ bestaat uit de grootste cryptovaluta gemeten naar marktwaarde, waarbij stable coins, memecoins (crypto-gebbetjes) en tokens die gekoppeld zijn aan cryptobeurzen zoals BNB, buiten beschouwing worden gelaten.

Dat groepje, alfabetisch gerangschikt als Avalanche, Bitcoin, Cardano, Ethereum, Solana, Stellar, Toncoin, TRON en XRP, behaalde dit jaar tot nu toe een stijging van 191%. Is dit dan een koopadvies? Absoluut niet.

Wat ik wel iedereen aanraad die actief is op het gebied van technologie en innovatie, is om zich te verdiepen in AI, koolstofverwijderings-technologie, blockchain en cryptovaluta. Net zoals in de jaren tachtig met de pc, internet in de jaren negentig en de smartphone vijftien jaar geleden, zijn dit ontwikkelingen die wereldwijd onstuitbaar zijn.

Een praktische manier om op de hoogte te blijven is om dan een beetje te investeren in die sectoren, waarbij ik aanraad om dit alleen te doen met geld dat je niet nodig hebt voor de huur, hypotheek of andere dagelijkse beslommeringen. Ook binnen technologie en crypto loont het zeker om goed te kijken naar wat de beoogde beleggingen daadwerkelijk behelsen; wat doet Palantir eigenlijk, wordt Ethereum bedreigd door Solana en SUI; en is het niet grappig om toch een klein gokje op memecoins te wagen?

Wie er wat geld instopt, gaat zich vanzelf informeren. Het alternatief is een wekelijkse nieuwsbrief schrijven over tech en innovaties, maar dat vereist ook een enorm ego.

Hartelijke groet, dank voor de belangstelling en tot volgende week!

Categorieën
beleggen technologie

Goed en slecht akkoord in Bakoe, Bitcoin naar $100.000 en Nvidia boekt recordwinst

Een dystopisch wereldbeeld van tropische bomen en machines ter verwijdering van koolstof op de poolkap. Beeld gemaakt met Midjourney.

Terwijl Bitcoin de grens van honderdduizend dollar nadert en Nvidia recordwinsten behaalt, verdient een ander onderwerp deze week de aandacht: COP29, de VN-klimaatconferentie in Bakoe. In de technologie- en cryptowereld wordt de klimaatdiscussie vaak gezien als een onderwerp dat zich afspeelt in een alternatief universum van koppige schoolweigeraars en shagrokende hippies op leren sandalen in hennepbroeken. Toch speelt daar de grootste technologische uitdaging van onze tijd: hoe verwijdert de mensheid de reeds aanwezige CO₂ in de atmosfeer?

Daags nadat COP29 zou eindigen, zijn in de verlenging twee overeenkomsten gesloten: een akkoord over een veel te laag bedrag dat rijke landen gaan betalen aan arme landen voor compensatie van de geleden schade ($300 miljard lijkt veel, maar is veel te weinig voor dit probleem) en een akkoord over de algemene regels voor de lancering van koolstofhandelmarkten, beter bekend als carbon credits, bijna tien jaar nadat het idee voor het eerst werd voorgesteld.

Het akkoord maakt het landen en bedrijven mogelijk om credits te verhandelen voor het reduceren van koolstofemissies, om zo hun koolstofvoetafdruk te compenseren.

Het mechanisme voor koolstofhandel werd voor het eerst formeel beschreven in het COP21 klimaatakkoord van Parijs in 2015, als een manier voor vervuilers om andere landen te betalen voor het verminderen van emissies namens hen. Maar het is omstreden gebleken vanwege zorgen dat het niet zal resulteren in de beloofde verwijdering van koolstof uit de atmosfeer.

Rijke landen verantwoordelijk

Arme landen hebben gelijk wanneer zij rijke landen beschuldigen van het onvoldoende dragen van hun verantwoordelijkheid. Sinds de industriële revolutie hebben voornamelijk westerse economieën bijgedragen aan de uitstoot van ruim 2.200 gigaton CO₂, wat de opwarming van de aarde in gang heeft gezet.

Tegelijkertijd dragen armere landen, vaak gelegen rond de evenaar, de zwaarste lasten van de klimaatverandering. Extreme hittegolven, droogte, overstromingen en krachtigere orkanen veroorzaken sterfte, hongersnoden en verwoeste infrastructuur, vooral in kwetsbare landen. Het was daarom te verwachten dat een groep armere landen de klimaatconferentie woedend zou verlaten, zoals gisteren gebeurde.

Rijke landen zijn daarom verplicht om zowel de opwarming tegen te gaan als compensatie te bieden voor de schade die arme landen ondervinden. Dat leidt tot de vragen hoeveel moet worden betaald, enerzijds aan compensatie en anderzijds aan het investeren in oplossingen die klimaatopwarming verhinderen.

Klimaatactivisten hebben deels gelijk

Klimaatactivisten stellen dat de enige oplossing is om onmiddellijk te stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen, de grootste bron van CO₂-uitstoot, en dat het beperken hiervan cruciaal is om verdere opwarming te voorkomen.

Bovendien benadrukken ze dat investeren in hernieuwbare energie op de lange termijn goedkoper is dan het herstellen van de schade die klimaatverandering veroorzaakt. Stoppen met fossiele brandstoffen biedt daarnaast belangrijke gezondheidsvoordelen, zoals minder luchtvervuiling en lagere medische kosten. Volgens klimaatactivisten is onmiddelijke actie essentieel, omdat elke vermeden ton CO₂ de kans verkleint dat de temperatuurstijging boven de kritieke grens van 1,5 graden uitkomt.

Deze eisen zijn logisch en te billijken, maar gaan volledig voorbij aan het feit dat een onmiddellijke transitie naar een volledig fossielvrije wereld niet realistisch is. Uiteraard is het zo snel mogelijk stoppen van CO₂-uitstoot van eminent belang, net zoals het stoppen van de kraan handig is als je een zwembad wilt laten leeglopen.

Maar zelfs als de mensheid vanaf morgenochtend alle CO₂-uitstoot zou stoppen, betekent het ‘slechts’ dat er jaarlijks geen vijftig gigaton CO₂-uitstoot bijkomt; maar dan nog blijft de historische last van 2.200 gigaton in de atmosfeer onveranderd. Zonder verwijdering van die CO₂ blijft de opwarming de grens van 1,5 graden overschrijden, met alle gevolgen vandien.

De jaarlijkse CO2-uitstoot vergeleken met de reeds in de atmosfeer aanwezige CO2. Bron: Tracer

Ik ben nu bijna tien jaar actief op het kruispunt van duurzaamheid en technologie en zoek nog steeds naar het eerste zinvolle plan van een milieu- of klimaatactivist, waaruit een plan van aanpak blijkt voor de verwijdering van die 2200 Gigaton. Het enige repeterende geluid is: ‘stop met uitstoot en plant bossen.’ Maar dat is niet realistisch en het schiet niet genoeg op.

Fossiele brandstoffen nog noodzakelijk

Zowel economisch als technisch is het onmogelijk om binnen enkele jaren een volledig CO₂-neutrale wereld te realiseren. Fossiele brandstoffen vormen de ruggengraat van de wereldeconomie en zijn helaas nog onmisbaar.

Hernieuwbare energie groeit snel, maar kan de huidige wereldwijde energievraag nog niet volledig dekken. Daarnaast blijven transportmiddelen zoals vliegtuigen, schepen en vrachtwagens grotendeels afhankelijk van fossiele brandstoffen.

Lage-inkomenslanden steunen op op goedkope energiebronnen zoals steenkool om hun economische groei mogelijk te maken, waardoor een plotselinge overgang naar hernieuwbare energie voor hen extra complex is.

Bovendien is de infrastructuur voor hernieuwbare energie in veel regio’s nog niet voldoende ontwikkeld om op grote schaal ingezet te worden. Abrupt stoppen met fossiele brandstoffen zou daarom leiden tot economische instabiliteit, massale werkloosheid en energiearmoede, vooral in de kwetsbare landen die het meest onder druk staan.

In Azië wordt bijvoorbeeld met verbijstering gereageerd op argumenten van vooral Europeanen, die de trein heilig verklaren als mobiliteitsoplossing: uiteraard is dat een prima alternatief voor de luchtvaart binnen Europa, maar hoe neem je de trein tussen de duizenden eilanden in Indonesië en de Filippijnen? Om nog maar te zwijgen van een boemeltje tussen pakweg Sydney en Hong Kong.

Vijf miljard Aziaten willen geen bakfiets

Het wordt in het westen vaak vergeten, maar Azië telt bijna vijf miljard inwoners tegen ongeveer zevenhonderdvijftig miljoen Europeanen en nog geen vierhonderd miljoen inwoners van Noord-Amerika. Je gunt je grootste vijand toch nog geen rit per bakfiets over een glooiend rijstveld bij veertig graden en tachtig procent luchtvochtigheid?

Tijdens de eerste dag van COP29 werd een belangrijke doorbraak aangekondigd op het gebied van carbon credits, de gangbare term voor koolfstofkredieten waarbij een carbon credit gelijk staat aan een duizend kilo CO₂ -uitstoot. Dit systeem stelt bedrijven, maar ook landen, zoals Singapore en Peru, in staat om te betalen voor projecten die uitstoot vermijden, verminderen of verwijderen.

In Bakoe is voor het eerst overeenstemming bereikt over een zeer vage standaardisering van deze credits, door de Financial Times omschreven als een kick-start voor de carbon credit markt, waardoor transparantie en betrouwbaarheid worden vergroot. Maar er is nog jaren aan nadere detaillering (lees: onderhandeling) vereist voor er een wereldwijd goed werkend systeem kan ontstaan.

Verschillen tussen carbon credits cruciaal

Zonder betere standaardisering en kwaliteitscontrole van carbon credits blijven allerlei frauduleuze projecten en rommel-credits in omloop. Want er zijn drie totaal verschillende soorten carbon credits die goed van elkaar moeten worden onderscheiden:

  • Avoidance Credits: deze worden uitgegeven voor het voorkomen van CO₂ -emissies, zoals door ontbossing te stoppen of stenen oventjes in Afrika uit te delen. Vaak blijken deze projecten totaal nutteloos.
  • Reduction Credits: deze verminderen CO₂ -emissies, zoals door efficiëntere technologieën te implementeren. Denk aan zonnepanelen of windmolens. Prima om te doen, maar waarom verdient het uitstoten van minder CO₂ een bonus in de vorm van carbon credits?
  • Removal Credits: dit zijn credits die worden uitgegeven voor het daadwerkelijk verwijderen van CO₂ uit de atmosfeer. Dit is de noodzakelijke Heilige Graal.

Direct Air Capture gebruikt bijvoorbeeld machines om CO₂ rechtstreeks uit de lucht te halen en op te slaan. Deze oplossing is nog erg kapitaalintensief en de vraag is of het de meest efficiente techniek is, gemeten naar energieverbruik en benodigd kapitaal.

Herbebossing biedt natuurlijke opname van CO₂, hoewel dit gepaard gaat met risico’s zoals ontbossing. Zo is er nog al eens een bosbrand, juist door klimaatopwarming, en blijken niet alle bossen conform verwachting te worden geplant. Daarnaast blijken ze vaak minder effectief dan gehoopt en verwacht.

Met biochar wordt biomassa omgezet in stabiele koolstof die eeuwenlang kan worden opgeslagen, terwijl Ocean Alkalinity Enhancement oceanen behandelt zodat ze meer CO₂ kunnen absorberen. Het grootste potentieel zit hoogstwaarschijnlijk in dit soort methodes die de oceanen gebruiken, zoals die van het Nederlandse SEA02.

Overzicht van carbon dioxide removal (CDR)-technologie. Bron: Tracer

Carbon removal credits financieren cruciale technologie

Want hoewel klimaatactivisten alle carbon credits beschouwen als een vrijbrief voor bedrijven om hun uitstoot voort te zetten, is de rol van removal credits van onschatbare waarde. Deze credits maken het financieel mogelijk om bovengenoemde technologieën te ontwikkelen, zie het voorbeeld van Microsoft en Royal Bank of Canada, zodat die 2200 Gigaton CO₂ daadwerkelijk uit de atmosfeer kan worden verwijderd.

Milieubewegingen zijn gericht op ethiek en activisme en ontberen het vermogen om technologische innovaties te beoordelen, laat staan de economische schaalbaarheid van die oplossingen. Een treffend voorbeeld hiervan is de opkomst van Tesla en de wereldwijde transitie naar elektrische voertuigen die door het succes van Tesla werd ingezet.

Voorbeeld: Tesla

In 2010 zou geen enkele prominente milieu-activist hebben voorspeld dat Tesla de aanjager zou worden van een massale verschuiving naar elektrische mobiliteit. Tesla verkocht toen nog geen duizend auto’s per jaar.

Dan kijken we naar afgelopen maand: in oktober werden alleen al in China 1,43 miljoen zogeheten ‘nieuwe-energievoertuigen’ (NEV’s) verkocht, een stijging van 50% procent op jaarbasis, waarmee een nieuw verkooprecord voor één maand werd gevestigd. Dit jaar werden er in China al bijna tien miljoen NEV’s verkocht, een stijging van 34% procent ten opzichte van 2023.

Van deze tien miljoen voertuigen had ongeveer 60% volledig elektrische aandrijving, of een brandstofcel: het gaat om zes miljoen nieuwe auto’s die rondrijden zonder CO₂-uitstoot. Deze ongekende transitie werd gedreven door marktwerking, technologische innovatie en strategische overheidsinvesteringen (ja, ook Tesla) waaronder belastingvoordelen; niet door activistische voorspellingen.

De laatste vijf jaar steeg het aandeel Tesla bijna 1500%. Daaruit blijkt dat er een investeringsmodel is voor innovatieve technologie. De beoordeling van de mogelijke oplossingen om CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen moet net zo min worden overgelaten aan klimaatactivisten, als aan politici die bezig zijn om stemmen te winnen of bestuurders van olie- en gasbedrijven die ’s nachts dromen van hun bonus, in plaats van een leefbare wereld.

In de academische wereld en de venture capital-sector, vooral het segment dat zich bezighoudt met de financiering van technologische innovaties, zijn de specialisten te vinden voor het maken van de juiste afwegingen. Maar waar moet het geld vandaan komen voor deze investeringen?

CO-belasting mogelijke oplossing

Invoer van een jaarlijks geleidelijk oplopende belasting op CO₂-uitstoot kan leiden tot een structurele oplossing, mits de opbrengsten van een ‘koolstof-tax’ kunnen worden gebruikt om in CO₂-verwijderingstechnologie te investeren en een compensatiefonds te financieren voor de armere, zwaarst getroffen landen.

De klimaatcrisis vereist actie op alle fronten. Het is tijd voor rijke landen, bedrijven en activisten om samen te werken aan een realistisch en allesomvattend plan dat zowel uitstoot stopt als historische schade herstelt.

Voor iedereen die interesse heeft in dit complexe onderwerp brengt Tracer een gratis wekelijkse nieuwsbrief uit op LinkedIn, waarbij de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik er ook aan meeschrijf.

Categorieën
beleggen crypto technologie

De week van Elon Musk, Netflix en Dogecoin

De winnaar van de week: Elon Musk. Beeld gemaakt met Midjourney.

Er wordt al zoveel over politiek bericht dat het doorgaans eenvoudig is om het onderwerp hier te vermijden. Alleen Elon Musk is onvermijdelijk, ook afgelopen week. Eerst stelde Donald Trump zijn nieuwe beste vriend Musk en mede-querulant Vivek Ramaswamy aan om leiding te geven aan een op te richten Department of Government Efficiency (DOGE), een initiatief gericht op het verminderen van “bureaucratische uitgaven”. Klinkt als een Amerikaanse variant op de Ministry of Magic uit Harry Potter, in een wereldwijd politiek klimaat waar wensdenken aan beide zijden van het centrum tot norm is verheven.

DOGE is S3XY

Niet toevallig komt het acroniem DOGE overeen met de populaire cryptocurrency Dogecoin, die Musk eerder heeft ondersteund. Dogecoin, gemeten naar marktwaarde de zevende cryptovaluta ter wereld, steeg de afgelopen week liefst 83%. Fans van Musk herkenden in het acroniem Doge dezelfde grap als Musk eerder uithaalde met de benaming van de Tesla-modellen die chronologisch verschenen als S, X, 3 en Y, maar samen S3XY spellen.

Bitcoin bereikte een nieuw ‘all time high’ maar Dogecoin steeg deze week vier keer zo snel.

SpaceX en xAI halen miljarden op

De duivel sch33t afgelopen week op de grote hoop. want Musk’s bedrijven xAI en SpaceX haalden indrukwekkende financieringen op, met waarderingen van respectievelijk $45 miljard en ruim $250 miljard.

SpaceX, het grootste particuliere bedrijf in de VS, bereidt zich volgens ingewijden voor op een tenderaanbod in december waarbij bestaande aandelen in het bedrijf verkocht zullen worden voor ongeveer $135 per stuk. Dit zou de raketbouwer waarderen op meer dan $250 miljard, een stijging van $40 miljard – ruim anderhalve keer de waarde van Philips, om het in perspectief te plaatsen – ten opzichte van de $210 miljard tijdens een vergelijkbare deal eerder dit jaar.

Daarnaast heeft Musk’s AI start-up xAI $5 miljard opgehaald op een waardering van $45 miljard, bijna het dubbele van de waardering van een paar maanden geleden. Ondertussen schrikte de razendsnelle bouw van een supercomputer op Nvidia-technologie door Musk’s team de concurrentie zodanig wakker, dat een rivaliserend bedrijf zelfs over Musk’s datacenter in Texas vloog om te onderzoeken wat er gaande was.

Tot slot sloot Tesla vrijdag een beursweek vol dalingen van het aandeel af met 3% stijging; in totaal steeg het aandeel TSLA afgelopen maand 45%. We kunnen concluderen dat afgelopen week, zowel politiek als bedrijfsmatig, links niet aan de winnende hand was.

Netflix live met UFC?

De bokswedstrijd tussen Mike Tyson en Jake Paul, live gestreamd op Netflix, markeerde gisteren het debuut van het streamingplatform in live sportuitzendingen. De partij trok een dusdanig groot simultaan kijkend wereldwijd publiek dat Netflix werd geplaagd door aanhoudende streaming-problemen.

Ongetwijfeld leert Netflix hiervan en het is ook niet te verwachten dat er ooit nog een bokspartij komt, die zoveel kijkers trekt als een gevecht tussen de bejaarde beste bokser aller tijden en meneer Leerdam. Zelfs niet als, zoals de geruchten doen vermoeden, Netflix een overeenkomst sluit met de UFC om de MMA-gevechten de komende jaren live uit te zenden. De vraag is of Apple naast de Amerikaanse MLS-wedstrijden (vooral vanwege Messi) zich meer met live sport gaat bemoeien.

AI en Augmented Reality (AR) in je oren

Het nieuwe bedrijf Hopscotch Labs van Foursquare-oprichter Dennis Crowley ontwikkelt een dienst die gebruikmaakt van data in grote AI-systemen en de tegenwoordig alomtegenwoordige AirPods. Vervolgens voegt het de functionaliteiten van een smartphone toe om relevante lokale informatie te geven wanneer iemand langs een bepaalde locatie loopt, zoals een restaurant, een cocktailbar of zelfs een straathoek.

Zoals auteur van het artikel over Hopscotch, de onvolprezen Om Malik stelt: “Het voelt als een wondermiddel tegen informatie-overload. In plaats van in een browser te kijken of constant op een telefoon te gluren, komt de informatie via onze oren of andere apparaten, zoals een bril.”

Ik blijf niet geloven dat veel mensen vrijwillig een bril gaan dragen, maar de keuze voor AirPods is een hele interessante variant voor informatie-overdracht en Crowley ontwikkelt altijd hele leuke producten. Hopscotch is een startup om te volgen.

Microsoft organiseert “bake-off” voor CO2-verwijdering 

Microsoft staat voor een uitdaging om het doel om tegen 2030 koolstofnegatief te worden te behalen, aangezien het bedrijf de CO₂ -uitstoot met meer dan 40% zag stijgen sinds 2020, mede door de groei van de AI-activiteiten. Microsoft investeerde daarom al in Direct Air Capture (DAC), waarbij het startups financiert en vooraf koolstofkredieten aankoopt. DAC is echter nog in ontwikkeling en de carbon credits uit DAC kunnen snel een veelvoud kosten van andere soorten carbon removal credits.

Microsoft en de Royal Bank of Canada hebben zich nu gecommitteerd om in tien jaar 10.000 metrische ton CO₂ aan te kopen van Deep Sky, een DAC-project in Alberta, Canada. Deep Sky organiseert voor Microsoft een “bake-off” en nodigt acht startups uit om hun koolstofverwijderingstechnologieën op locatie te testen. In de week waarin COP29 in Bakoe wordt gedomineerd door niet verschenen politici, is het opvallend dat het bedrijfsleven het voortouw neemt om CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen.

“Bitcoin kan naar $800.000”

“Er is veel minder verkoopdruk. De realiteit is dat, hoewel mensen zeggen dat ze gaan verkopen bij $100.000 of $125.000, als Bitcoin op gelijke waarde met goud komt, dat $800.000 per Bitcoin betekent. Dus ik denk dat veel Bitcoin-houders op de lange termijn zullen blijven vasthouden, en dat zien we terug in de grafieken. Grote ‘whales’ met meer dan duizend munten hebben dit jaar nauwelijks coins naar beurzen verplaatst.” Aldus crypto-goeroe Meltem Demirors bij CNBC.

De vraag is wanneer de totale marktwaarde van Bitcoin gelijk komt met de grootte van de goudmarkt, maar de grootste cryptovaluta is op weg. Volgens Demirors zal op het moment dat de marktgrootte van Bitcoin die van goud evenaart, de prijs per Bitcoin $800.000 bedragen. Klinkt astronomisch hoog, maar dat leek $93.000 deze zomer ook en die hoogste prijs ooit werd deze week vlot bereikt.

2024 is een bizar beursjaar: de S&P 500 stijgt harder dan Apple en ondanks alle hype is Bitcoin minder hard gestegen dan Nvidia en Palantir.

Cryptomarkt klaar voor een bull run

Bij topinvesteerder Andreessen Horowitz ging de vlag uit na de verkiezing van Donald Trump en wordt likkebaardend uitgekeken naar nieuwe cryptowetgeving:

“Dit zal een toekomst mogelijk maken waarin we de vele consumentenvoordelen kunnen realiseren waar we enthousiast over zijn: mensen eigenaarschap geven over hun digitale identiteiten, nieuwe verdienmodellen voor creatieve makers, grensoverschrijdende transacties met stable coins tegen lage tot geen kosten, nieuwe manieren voor kleine bedrijven zoals restaurants om met hun klanten in contact te komen, de opkomst van gedecentraliseerde sociale netwerken, de ontwikkeling van fysieke infrastructuur zoals energienetten, en blockchains die AI en games democratiseren – en nog veel meer wat we ons nu niet eens kunnen voorstellen.”

Klinkt nog steeds niet fascinerend, maar misschien komt het enthousiasme wel als die blockchain gebaseerde producten op de markt komen. Andreessen Horowitz spoort crypto-ondernemers aan om alvast te beginnen. Onder president Biden werd alle crypto over een kam werd geschoren terwijl notoire oplichters als Sam Bankman-Fried van FTX geen strobreed in de weg werd gelegd. Heldere regelgeving zal moeten leiden tot nieuwe, betere crypto-projecten.

Privé-koks in Silicon Valley klappen uit de school

Klanten die alleen het eerste slokje van een blikje cola drinken, of thee die in drie fases moet worden gekookt en afgekoeld en vervolgens half lauw wordt gedronken: de privé-koks in Silicon Valley maken de gekste dingen mee bij klanten die het verschil niet kennen tussen een truffel en een appeltaart – als het maar duur en lastig is.

Categorieën
beleggen technologie

Elon Musk stapt in zelfrijdende Tesla, maar beleggers stappen uit

Elon Musk ontvouwde donderdag zijn visie op robottaxi’s en zelfrijdende auto’s. Beleggers reageerden vrijdag teleurgesteld en het aandeel Tesla daalde liefst negen procent. Wat je verder ook van hem mag denken; Musk’s lange termijnvisie op stedelijke mobiliteit wordt steeds relevanter. Door verstedelijking, dalend autobezit en thuiswerken komt een toekomst van gedeeld vervoer, liefst op afroep, steeds dichterbij.

De Tesla Cybercab koop je niet voor de siervelgen. 
Bron: Tesla video
Singapore meedogenloos autoluw
Afgelopen week was ik voor Tech Week in Singapore, één van ’s werelds meest futuristische steden, waar Electronic Road Pricing (rekening rijden) al jaren prima functioneert en alleen de vergunning om een auto te mogen kopen minimaal zeventigduizend Euro kost

Singapore begrijpt dat een stadsstaat van zes miljoen inwoners simpelweg geen plaats biedt voor veel autoverkeer en handelt daarnaar. Slechts 14% van de bevolking beschikt over een eigen auto. 

Door de diverse belastingen en accijnzen loopt de prijs van een kleine Toyota makkelijk op tot boven de twee ton. Oude auto’s zijn er niet, want de vergunning geldt slechts tien jaar. Het is de hel voor een autoliefhebber. Het openbaar vervoer in Singapore is daarentegen fantastisch: spotgoedkoop, brandschoon en uiterst veilig, met airconditioning in bus en metro, die in de spits elke drie (!) minuten rijdt. 

Door de begrijpelijke klaagzang van een Singaporese taxichauffeur, die per dag soms tot honderd dollar betaalt voor de huur van zijn taxi op een omzet van honderdvijftig dollar, was ik extra gefascineerd door het toekomstbeeld dat Musk donderdag schetste tijdens het Tesla-evenement “We, Robot” in de Warner Brothers studios in Los Angeles. The Verge maakte een zes minuten durende samenvatting

Cybercab en Roboofen
Het hoogtepunt was de onthulling van de Tesla Cybercab, een volledig autonome robottaxi zonder stuur of pedalen, want er is geen chauffeur: iedereen is passagier. De Cybercab wordt gepositioneerd als een betaalbare oplossing onder de $25.000, maar dat die prijs gaat lukken gelooft zelfs de meest verstokte Tesla fanboy niet.
Musk introduceerde de Robovan met het enthousiasme waarmee iemand zijn nieuwe echtgenote aan zijn ex-schoonmoeder voorstelt.
Bron: Tesla video

Naast de Cybercab presenteerde Musk ook plannen voor autonome versies van de Tesla Model 3 en Model Y, met de hoop dat deze voertuigen in 2026 op de markt zullen komen. (Musk zei zelf ‘verwachting’, maar mijn oren vertalen dat direct uit het Elon Musks naar ‘hoop.’) Verrassend was de introductie van de Tesla Robovan (spreek uit, volgens Musk: Robooofen), een kleine bus in de vorm van een kloek strijkijzer, die plaats biedt aan twintig personen.

Auto’s 6% in gebruik

In het ideaalbeeld van Musk zouden kopers hun Tesla Cybercab of Robovan ‘verhuren’ aan de gemeenschap zodra ze er zelf geen gebruik van maken. Omdat mensen gemiddeld minder dan 6% per week gebruik maken van hun auto, zou de Heilige Koe de resterende 94% van de tijd zijn investering kunnen terugverdienen.

Dat klinkt nu misschien nog vreemd, maar wie herinnert zich nog dat taxichauffeurs in Europa vrolijk oreerden dat Europeanen nooit zelf taxi zouden gaan rijden in hun Prius en dat zelfs als dat zou gebeuren, wij verheven Europeanen nooit bij amateurs in de auto zouden stappen? De scepsis tegen een nieuwe vorm van vervoer zal heel snel verdwijnen op het moment dat de Cybercab snel komt voorrijden, de ritten veilig verlopen en de prijs vergelijkbaar of lager is dan die van een Uber.

Teleurstelling onder beleggers

Ondanks de ambitieuze presentatie van Musk waren beleggers niet enthousiast. Onder analisten overheerste teleurstelling over het gebrek aan concrete details over de planning, de verwachte kosten en potentiële omzet voor Tesla.

Deze terughoudendheid onder beleggers weerspiegelt een breder probleem waarmee bedrijven zoals Tesla worden geconfronteerd. Beleggers baseren hun verwachtingen vaak op kwartaalresultaten, terwijl Musk een lange termijnvisie heeft, mogelijk wel dertig jaar vooruit, om de wereld te veranderen met innovatieve technologieën. SpaceX is een ander voorbeeld van die aanpak.

Musk bestuurt Tesla als een startup

Wat veel beleggers echter niet lijken te willen begrijpen, is dat Musk zijn bedrijven runt als startups. Dit betekent dat hij zich richt op groei en waardemaximalisatie op lange termijn en vaak kiest voor tactische improvisatie op korte termijn.

Dit is normaal voor startups die nog geen volledige product-market fit hebben gevonden, met excuses voor de kretologie. Musk’s aanpak verschilt daarin fundamenteel van de traditionele benaderingen van beursgenoteerde bedrijven, waar voorspelbare kwartaalcijfers de koers van het bedrijf bepalen.

Het laatste jaar op de beurs was pijnlijk voor Tesla met 16% daling: niet alleen presteert het aandeel 50% slechter dan de Nasdaq Composite index, maar Uber steeg 88%. Bron: Google Finance

Voor veel beleggers is deze aanpak moeilijk te accepteren, vooral wanneer ze geconfronteerd worden met kortetermijnverliezen of vertragingen in productlanceringen. Musk’s lange termijnvisie – die is gericht op een wereld waarin gedeelde autonome voertuigen het stadsvervoer domineren – kan uiteindelijk een radicale transformatie van de mobiliteitssector teweegbrengen.

Beleggers in Tesla moeten niet zeuren, want iedereen weet inmiddels dat een aandeel kopen in een bedrijf van Elon Musk eerder lijkt op een rit in een achtbaan dan een ritje in een zacht zoemende Tesla.

2050: wereldwijde verstedelijking

Musk’s visie op robottaxi’s moet worden gezien binnen het bredere kader van verstedelijking, een trend die de komende decennia alleen maar zal toenemen. In 2050 zal naar schatting bijna 90% van de bevolking in de VS, ruim 80% in Europa en bijna tweederde van de bevolking in Azië in stedelijke gebieden wonen.

Deze urbanisatie wordt gedreven door de groei van megasteden, waar de vraag naar efficiënte, gedeelde mobiliteitsoplossingen zoals robottaxi’s en zelfrijdende voertuigen, snel zal toenemen. Het huidige model van privé-autobezit wordt steeds minder duurzaam en realistisch naarmate steden dichter bevolkt raken. Dit is waar Musk’s visie op robottaxi’s en gedeelde mobiliteit een belangrijke rol kan spelen.

Van parkeerplaats naar park

Door de introductie van autonome voertuigen kunnen steden niet alleen hun verkeersinfrastructuur ontlasten, maar ook nieuwe mogelijkheden creëren voor het efficiënter benutten van stedelijke ruimtes.

Een opmerkelijk aspect van Musk’s presentatie was zijn visie op het hergebruik van stedelijke ruimtes. Hij stelde voor dat parkeerterreinen in steden kunnen worden omgebouwd tot recreatiegebieden, omdat robottaxi’s geen langdurige parkeerplaatsen nodig hebben: ze rijden immers continu.

In plaats daarvan zouden deze voertuigen via apps opgeroepen kunnen worden, vergelijkbaar met de huidige diensten zoals Uber, Lyft en Grab, maar dan zonder menselijke bestuurders.

Autobezit in grote steden daalt

Het autobezit in grote steden blijft dalen, mede door de hoge kosten en het beschikbare openbaar vervoer. In steden zoals Amsterdam bezit slechts 22% van de huishoudens een auto, terwijl dit in Parijs op 27% ligt.

Zelfs in steden zoals New York en Londen, waar het autobezit hoger ligt (ongeveer 53% en 56%), worden privévoertuigen steeds minder noodzakelijk door de aanwezigheid van goed openbaar vervoer en alternatieve mobiliteitsopties zoals ride-sharing. In steden als Los Angeles, waar het autobezit nog steeds rond de 94% ligt, begint het bewustzijn van de nadelen van privé-autobezit echter ook door te dringen, vooral vanwege de files en de hoge kosten van parkeren.

In Amerikaanse steden ontbreekt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Singapore, Seoul en Tokio, goed openbaar vervoer en juist dan zou gedeeld autobezit, of vervoer op afroep zoals Musk voorstelt, nog sneller kunnen aanslaan.

Onverwachte impact van thuiswerken 

Een ander belangrijk aspect dat bijdraagt aan de verandering in stedelijke mobiliteit is de opkomst van thuiswerken. Sinds de pandemie is thuiswerken toegenomen met een factor vijf en is het nu een vast onderdeel van het dagelijks leven voor miljoenen werknemers wereldwijd.

Dit heeft niet alleen geleid tot een afname van het woon-werkverkeer (en daarmee de verkeersdrukte), maar heeft ook invloed op de arbeidsmarkt, vooral voor groepen die voorheen moeite hadden om aan werk te komen, zoals vrouwen en mensen met een beperking.

Het aantal gehandicapte werknemers in de VS is sinds de pandemie met twee miljoen gestegen, grotendeels dankzij de mogelijkheid om op afstand te werken. Ook is het percentage werkende vrouwen in de VS sneller gestegen dan dat van mannen, wat deels wordt toegeschreven aan de grotere flexibiliteit die thuiswerken biedt bij het combineren van werk en zorgtaken. Deze cijfers leveren het bewijs dat vrouwen zowel werken als de opvoeding verzorgen, waardoor je je afvraagt wat mannen uitspoken.

Thuis werk soms horizontaal werk

Een verrassend gevolg van thuiswerken is overigens de mogelijke invloed op de geboortecijfers. In landen in Oost-Azië, waar lange werkdagen en intense druk bij opvoeding hebben geleid tot een afname van de geboortecijfers, lijkt thuiswerken ouders meer flexibiliteit te bieden bij het combineren van werk en opvoeding.

Dit zou kunnen leiden tot een lichte stijging van de geboortecijfers, waarbij voorlopige analyses suggereren dat koppels die minstens één dag per week thuiswerken mogelijk 0,3 tot 0,5 extra kinderen willen. In landen zoals Singapore, met een vergrijzende bevolking en lage geboortecijfers, wordt een hoger aantal kinderen per gezin door de overheid aangemoedigd.

Gedeelde mobiliteit is de toekomst

Gezien de toenemende verstedelijking, de opkomst van thuiswerken en de stijgende kosten van autobezit, wordt gedeelde mobiliteit steeds logischer. In steden waar autobezit afneemt en het gebruik van ruimte verandert, biedt een model van gedeelde auto’s of auto’s op afroep een duurzaam alternatief voor het traditionele autobezit.

Van de tien woorden die Elon Musk tegenwoordig uitspreekt, of op X over ons uitstort, moeten er elf met een fikse korrel zout worden genomen. Maar Musk’s visie op robottaxi’s sluit naadloos aan bij wereldwijde ontwikkelingen die door overheden alleen maar zullen worden aangemoedigd.

Uit het succes van Airbnb valt af te leiden dat genoeg mensen er weinig problemen mee hebben om hun bezit te verhuren tegen de juiste prijs. Er is geen reden om aan te nemen dat dit anders zal zijn bij auto’s – al dan niet zelfrijdend.

Totaal nutteloze scharnierdeuren (probeer dit maar eens op een Amsterdamse gracht), maar het oogt leuk.

De kans is groot dat Musk met zijn zelfrijdende auto’s een rol speelt als voorloper, die vervolgens in de massamarkt wordt ingehaald door andere spelers. Net zoals nu gebeurt met Tesla, dat zich geconfronteerd ziet met concurrentie van Chinese producenten en de traditionele autofabrikanten. Waymo en Cruise zijn slechts de eersten. Misschien een reden tot zorg van Tesla-beleggers, maar voor ieder ander is dat goed nieuws.

Categorieën
AI beleggen technologie

Spotlight 9: Elon Musk is overal, aandeel Tesla daalt verder

Elon Musk was scherp over AI: alleen had Tesla weer een slechte week

Elon Musk levert in z’n eentje elke week genoeg interessant materiaal voor een eigen nieuwsbrief, maar afgelopen week was het bijna met geen pen te beschrijven. Toch doe ik een poging.

Tesla troubles

Het aandeel daalde opnieuw en is nu bijna een derde minder waard dan op 1 januari, terwijl ter vergelijking de S&P 500 dit jaar al tien procent steeg. Ruim achthonderd milieu-activisten protesteerden in Berlijn tegen de uitbreiding van de Tesla-fabriek en het mijnen van lithium in Zuid-Amerika. Het is onduidelijk of de milieu-activisten de ironie zien van het protesteren tegen een fabrikant van elektrische auto’s, tenzij ze de elektrische bakfiets als voertuig van de toekomst zien.

Tesla-concurrent Waymo, eigendom van Google-moeder Alphabet, zegt dat het bedrijf nu vijftigduizend betaalde ritten per week uitvoert als robotaxi in Phoenix, San Francisco en Los Angeles. Als deze ontwikkeling doorzet wordt het een interessante rekensom wanneer het goedkoper wordt om een robotaxi te nemen, in plaats van de eigen auto.

Met name als de Chinese fabrikanten van elektrische auto’s zo succesvol worden als op dit moment het geval lijkt. Zeekr ging succesvol naar de beurs in New York met een stijging van liefst 35% op de eerste dag, Nio komt met een goedkope concurrent van de Tesla Y en BYD levert accu’s voor een nieuw merk genaamd Onvo.

Zodra de Chinese automakers goede zelfrijdende auto’s weten te ontwikkelen gaat het openbaar vervoer wereldwijd een geheel nieuwe fase in, alleen al op basis van lagere kosten dan het traditionele OV. Stel je voor: het betekent het einde van de bushalte, in plaats daarvan stopt altijd een zelfrijdende auto op afroep voor je deur en je stapt lekker achterin.

Musk scherp over AI

Musk was op de Milken-conferentie messcherp over AI. Hij onderstreepte dat generatieve AI, zoals we nu kennen van OpenAI, Google Gemini en Anthropic, erg veel beperkingen kent omdat het altijd vooraf getrainde taalmodellen zijn. Feitelijk zei Musk dat de huidige LLM’s moeten worden gezien als hele slimme deelnemers bij een pubquiz.

Het lollige aan deze observatie van Musk is dat hij vorige week nog miljarden ophaalde voor zijn eigen AI-bedrijf, X.ai, dat inmiddels wordt gewaardeerd op achttien miljard dollar – dat is twee miljard meer dan vorige week en vier miljard meer dan medio april.

Australië versus Musk

“Elon Musk is een arrogante miljardair die denkt dat hij boven de wet staat“, aldusde Australische premier Anthony Albanese. De mannen zijn verwikkeld in een conflict over de bevoegdheid van een land om de verwijdering van inhoud op sociale media te eisen. Musk weigert beelden van X te halen waarop is te zien dat een bisschop wordt neergestoken door een zestienjarige jongen. Musk wil de beelden uitsluitend in Australië verwijderen, maar vindt dat het land niets te zeggen heeft over de vertoning in andere landen. Daar zal hij juridisch gelijk in kunnen hebben, maar smaakvol is het niet.

Starlink heeft last van storm

Je zou bijna vergeten dat Musk ook nog eigenaar is van Starlink, het bedrijf dat zestig procent bezit van de naar schatting vijfenzeventighonderd satellieten die rond de aarde cirkelen. Door een geomagnetische storm, de grootste sinds 2003, ondervindt Starlink technische problemen. Musk maakt zich nog geen zorgen en blikt alweer optimistisch vooruit naar de volgende lancering van SpaceX. Elon Musk heeft nooit een week met alleen goed nieuws of alleen slecht nieuws. Daarvoor doet hij teveel.